اعتیاد، ۱۵ساله ها را هم درگیر کرده است/ مدیران، تفکر اجتماعی ندارد
این نخستین هشدار نیست و سالهاست که زنگ خطر آسیبهای اجتماعی به صدا درآمده است. آمارهای رسمی و غیررسمی درباره طلاق، اعتیاد، بزهکاری، فقر و بیکاری آنقدر نگران کننده است که مقام معظم رهبری، تاکنون طی ۶ جلسه با مسئولان قوا درباره این آسیبها گفتوگو کرده و حالا قرار شده بزودی هفتمین جلسه هم برگزار شود. دستورات این جلسات اگرچه هیچگاه به صورت مکتوب و بهطور رسمی منتشر و علنی نشده است اما کارشناسان حوزه اجتماعی معتقدند همین جلسات بود که باعث شد مسئولان از حالت تدافعی و انکار نسبت به آسیبهای اجتماعی تاحدودی دست بکشند. بهطوریکه رئیس انجمن مددکاری کشور میگوید:«تا قبل از این جلسات برخی سازمانها از مسئولیتهای خود درباره آسیبها شانه خالی و آن را کتمان و انکار میکردند.»کارشناسان البته به کنترل وضعیت آسیبهای اجتماعی آنچنان که باید خوشبین نیستند، بهطوریکه «سید حسن موسوی چلک» در گفتوگو با «ایران» میگوید:«سن آسیبهای اجتماعی به زیر ۳۰ سال و سن اعتیاد به زیر ۱۵ سال رسیده است. هرچند این همه ماجرا نیست و ممکن است این میزان کمتر از اینها باشد.» او شیوع «اچ آی وی» و اعتیاد در زنان را یکی از مهمترین تغییرات آسیبهای اجتماعی طی سالهای اخیر عنوان و تأکید میکند:«آمارها نشان میدهد ورودی زندانهای کشور طی سالهای اخیر چندین برابر شده است و برخی برای توجیه این موضوع میگویند جمعیت رشد کرده است.»
یکی از مسائلی که به گفته کارشناسان باعث عقبماندگی ۲۰ ساله در حوزه آسیبهای اجتماعی شده، مشخص نبودن اقدامات دستگاهها پیرامون آسیبهای اجتماعی است. چلک هم به این موضوع تأکید میکند: با وجود اقداماتی که تاکنون در حوزه آسیبهای اجتماعی انجام شده، نتیجه هیچ کدام از این اقدامات مشخص نیست و معلوم نیست بودجههای سازمانهای مربوطه بهطور دقیق برای چه مسائلی هزینه شده است؟ متأسفانه شایسته سالاری طنز تلخی در کشور است. تا وقتی که از مدیران اجتماعی برای حل آسیبهای اجتماعی استفاده نکنیم نمیتوانیم به کنترل اوضاع امیدوار باشیم.او در مورد وضعیت آسیبهای اجتماعی در کشور اینطور توضیح میدهد: در حال حاضر آسیبهای اجتماعی به زخم عمیقی در کشور تبدیل شده است. هرچند این موضوع مربوط به زمان حال نمیشود و ما سالهاست که درگیر آن هستیم. متأسفانه ما نزدیک به ۳۸ سال است که در مورد آسیبهای اجتماعی آنطور که باید حرف نزدیم و این موضوع زمانی پررنگ شد که مقام معظم رهبری با سران قوا جلسه گذاشت.چلک وضعیت نشاط و اعتماد اجتماعی در ایران را نگران کننده ارزیابی میکند و میگوید: اگر تمام مشکلات و موانع حل شود این آسیبها هم حل می شود؛ تا زمانیکه در زمینه نشاط اجتماعی، سرمایه اجتماعی، اعتماد، مسئولیت پذیری و حقوق شهروندی دچار مشکل هستیم هیچ پیشرفتی در این حوزه نخواهیم داشت.
گشت ارشاد مهمتر است یا اورژانس اجتماعی؟
موسوی چلک معتقد است توجه مسئولان به مسائل اجتماعی بسیار کمتر از میزانی است که باید باشد. برای مثال، گشت ارشاد مهمتر است یا اورژانس اجتماعی؟ با وجودیکه برخی دستگاهها در حوزه آسیبهای اجتماعی به صورت جدی در حال فعالیت هستند اما پیچیدگی فراوانی این آسیبها باعث شده تا اگر در همین لحظه هم مشکلات مدیریتیمان را حل کنیم شاید تا دو دهه آینده به جواب برسیم. او در مورد راهکار حل این معضل هم میگوید: از چند زاویه میتوان به این موضوع نگاه کرد. اول اینکه باید در سیاستگذاریهایمان تغییر اساسی کنیم و دوم اینکه باید از مدیران اجتماعی در حوزه آسیبها استفاده کنیم. متأسفانه آنطور که باید از مدیران اجتماعی استفاده نکردیم و باید بپذیریم با تفکر پزشکی و مهندسی نمیتوان آسیبها را کنترل کرد.