خانم… با شنل ‌قرمزی نسبت دارید؟!

«خانم ببخشید مستقیم از کدوم طرفه؟! خانم شماره کفشمو بدم؟! خانم با شنل قرمزی نسبت دارید؟ ( خطاب به کسی که مانتوی قرمز پوشیده) خانم… خانم ….»

جملات بالا جزو کلیشه‌ای ترین متلک‌هایی که تا کنون شنیده‌ایم و این متلک‌ها هر احظه در حال به روز رسانی است! متلک گویی یکی از آسیب های اجتماعی است که از گذشته  رنجش خاطر بانوان را به دنبال داشت.
این متلک گویی خیابانی امروزه اما شکل دیگری به خود گرفته و کار تا به آنجا پیش رفته که پا از تکه پرانی‌های ساده گذشته و مطالبی خلاف عفت عمومی مطرح می‌شود. متلک، مزاحمت یک پژوهشگر حوزه زنان در این باره گفت: خشونت گفتاری در دسته خشونت‌های روانی علیه زنان می گنجد که زندگی آنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و اشکال مختلفی دارد، بطوری که «متلک‌گویی‌» در خیابان یا محیط کار یکی از شایع‌ترین نوع خشونت گفتاری علیه زنان است.

شهیندخت مولاوردی، افزود: بر اساس اعلامیه رفع خشونت علیه زنان که در سال ۱۳۹۳ در مجمع عمومی سازمان ملل تصویب شد، هرگونه عمل خشونت‌آمیز بر پایه جنسیت که بتواند منجر به آسیب فیزیکی (بدنی)، جنسی یا روانی زنان بشود، خشونت علیه زنان است. وی در ادامه گفت: هر نوع عمل، گفتار یا کردار که موجب آسیب روحی و جسمی به زنان شود، در تعریف خشونت علیه آنان می‌گنجد، بنابراین توهین، تحقیر یا متلک‌های خیابانی در این دسته می‌گنجد.
این حقوقدان درباره منشاء متلک‌های خیابانی، اظهار کرد: متلک‌گویی به زنان بیشتر بعد فرهنگی دارد، چرا که برخی مردان نگاه فرودستانه به زنان دارند و آنان را جنس دوم محسوب می‌کنند و این طرز تفکر و دیدگاه منجر به متلک‌گویی می‌شود. مولاوردی درباره امکان پیگیری حقوقی متلک‌گویی به زنان، تصریح کرد: با توجه به روند فرسایشی پیگیری این گونه پرونده‌ها، بیشتر زنان ترجیح می‌دهند که چنین پرونده‌هایی را دنبال نکنند. از سوی دیگر بحث آبرو و حیثیت مطرح است، چرا که در این شرایط انگشت اتهام بیشتر به سوی زن گرفته می‌شود.

توجه به افزایش ظواهر نامناسب بعضی زنان و کم رنگ شدن ارزش‌های اخلاقی و دینی در برخی از جوانان امروزی با نوع گستاخانه تر آزارهای کلامی مواجه شده ایم. اگر تا دیروز این گونه الفاظ جنبه سربه سر گذاشتن، شوخی یا جلب توجه زنان بود؛ امروزه آزارهای کلامی با محتوای جنسی باعث وحشت و گریز رفتاری می شود. از نگاه رفتارشناسی استفاده از این گونه عبارت ها نشانه ضعف تربیت خانوادگی و کمرنگ شدن ارزش های اخلاقی در جامعه است وی درباره راهکارهای کاهش خشونت گفتاری علیه زنان، گفت: این مقوله ریشه‌های فرهنگی و نگرشی دارد و راهکار مقابله با آن را نیز باید از همین طریق جست‌وجو کرد. تلاش برای ارتقای جایگاه زنان و تغییر نگرش و دیدگاه‌ها نسبت به آنان از طرف حکومت، دولت و رسانه‌های عمومی به ویژه صدا و سیما در این زمینه می‌تواند بسیار موثر باشد.

این حقوقدان افزود: لازم است مسوولان بیش از پیش به شایستگی‌های زنان، باور داشته باشند البته این باور باید مصداق عینی و عملی پیدا کند؛ این در حالی است که متاسفانه در برخی موارد زنان شایسته کمتر در جایگاه‌های واقعی خود قرار می گیرند، بنابراین لازم است نگرش‌ها نسبت به زنان تغییر کند زیرا درصورت تحقق این امر، خشونت گفتاری علیه آنان نیز کاهش می‌دهد.
مولاوردی در پایان با اشاره به لایحه تامین امنیت اجتماعی زنان گفت: این لایحه در دولت مطرح است و امیدواریم در دستور کار مجلس قرار گیرد تا برای نخستین بار لایحه جامعی به منظور مقابله با خشونت‌ علیه زنان در ایران تصویب شود. متلک گویی‌ با محتوای جنسی دکتر مجید ابهری متخصص علوم رفتاری، آسیب شناس اجتماعی پژوهشگر و استاد دانشگاه دراین باره گفت: متلک گویی از آسیب‌های خیابانی آزار دهنده برای قشر بانوان است. متاسفانه آزارهای خیابانی را می توان در دو گروه کلامی و فیزیکی خلاصه نمود که بر اساس شخصیت و پایگاه اجتماعی افراد، گروه بندی آزارها تعیین می شود ریشه‌های متلک پراکنی ها مربوط به عقده‌های درونی دوران کودکی است.

عقده های درونی که در دوره حساس رشد در افراد ایجاد شده و این احساسات منفی خود را به صورت متلک گویی نشان می دهند. معمولا پشت این متلک گویی‌ها تفکر خاصی وجود ندارد این آسیب شناس ادامه داد: با توجه به افزایش ظواهر نامناسب بعضی زنان و کم رنگ شدن ارزش‌های اخلاقی و دینی در برخی از جوانان امروزی با نوع گستاخانه تر آزارهای کلامی مواجه شده ایم. اگر تا دیروز این گونه الفاظ جنبه سربه سر گذاشتن، شوخی یا جلب توجه زنان بود؛ امروزه آزارهای کلامی با محتوای جنسی باعث وحشت و گریز رفتاری می شود.

از نگاه رفتارشناسی استفاده از این گونه عبارت ها نشانه ضعف تربیت خانوادگی و کمرنگ شدن ارزش های اخلاقی در جامعه است متلک، مزاحمت متلک گویی وعقده های دوران کودکی سمیه حداد رنجبر مدرس دانشگاه و روانشناس علوم تربیتی اشاره می‌کند که ریشه‌های متلک پراکنی ها مربوط به عقده‌های درونی دوران کودکی است. عقده های درونی که در دوره حساس رشد در افراد ایجاد شده و این احساسات منفی خود را به صورت متلک گویی نشان می دهند. معمولا پشت این متلک گویی‌ها تفکر خاصی وجود ندارد. کودکانی که در خانواده‌هایی که پدر و مادر سخت گیر بزرگ شده اند، دچار این معضل شده و در بزرگسالی بیشتر به این آسیب های اجتماعی تمایل نشان می دهند خانم‌ها چه کنند؟

بعضی از افراد در مقابله با این متلک ها واکنش متقابل از خود نشان می دهد که در نهایت منجر به مشاجره‌های لفظی در معابر عمومی می شود. مجید ابهری متخصص علوم رفتاری درباره نحوه برخورد با این نابهنجاری می گوید: بانوان باید بدون توجه به این گونه رفتارهای غیر اخلاقی به راه خود ادامه داده و به جای همکلام شدن و پاسخ گویی با سکوت شخصیت خود را به اثبات برسانند. در صورت تداوم این گونه آزارها به مأمورین نیروی انتظامی مراجعه و از مساعدت آنها استفاده کنند. این روش بسیار بهتر و معقول تر از مواجه فردی است.

منبع: جام نیوز