کاهش فقر در کمپین پیشگیری اجتماعی از تصادفات
راه‌اندازی کمپین‌های مربوط به کاهش تصادفات رانندگی در جوامعی که با معضل تصادفات، مواجه هستند، بی‌سابقه نیست ونتایج قابل توجهی دربسیج اجتماعی برای مقابله با این معضل وحفظ سلامت شهروندان داشته است. پیشگیری از تصادفات رانندگی، به اراده جمعی نیاز دارد و عزم همگانی می‌خواهد.
ایران متأسفانه یکی از دارندگان رقم بالای کشته‌شدگان حوادث رانندگی در جهان است و این رقم به دلیل تلاش‌های پلیس راهنمایی و رانندگی طی چند سال اخیر خوشبختانه از ۲۷ هزارکشته به ۱۷ هزار کشته کاهش یافته است. اما همین رقم هم نرخ بالایی است که بر تولید ناخالص ملی کشور و کاهش توان استفاده از نیروی کار جوان، با توجه به اینکه قربانیان این سوانح درسنین ۱۸ تا ۵۰ سال هستند، اثرگذار است .بر اساس برآوردهای مرکزپژوهش های مجلس شورای اسلامی درسال۱۳۹۲، در سال ۱۳۹۰ خسارت ناشی از تصادفات نزدیک به ۵۱ هزار و ۹۱۰ میلیارد تومان بوده است.در واقع مجموع هزینه های تصادفات رانندگی درایران نزدیک به ۸/۵ درصد تولید ناخالص داخلی کشور می شود؛ این رقم رااگر با بودجه بخش رفاه و تامین اجتماعی کل کشوردرهمان سال مقایسه کنیم؛ عددی نزدیک به همین مقدار است. ومی توان گفت به همان میزانی که برای رفاه اجتماعی کشورمان در معنای عام هزینه می کنیم، در تصادفات رانندگی از دست می دهیم!
در حقیقت اگر این روند کنترل نشود، ما به سمت فقر حرکت می کنیم.
در دوران جنگ تحمیلی ما سالانه به طورمیانگین ۱۸ هزار نفر شهید داشتیم و تمامی توجه کشور معطوف مدیریت جنگ بود. درحالی که آمار ارقام کشته‌شدگان در تصادفات رانندگی در دهه گذشته ۱۷ تا ۲۷ هزار نفردر هرسال بوده است. رقم معلولان تصادفات رانندگی نیز بیش از ۷ است، درواقع روزانه بیش از صد نفردرایران به واسطه تصادفات رانندگی معلول می شوند. و تنها نهادی که مداخله جدی در تصادفات را دارد، پلیس است. شاید اگر میزان عمرهای ازدست رفته و هزینه‌های مادی مثل مخارج بیمه را درنظر بگیریم، آن وقت می‌توانیم بپذیریم که موضوع تصادفات رانندگی درکشور ما در وضعیت هشدار‌دهنده‌ای است.
درکشورهای توسعه یافته درکنار پلیس سازمانها ونهادهای دولتی وغیر دولتی متعددی درامر پیشگیری ازتصادفات ایفای نقش می کنند، به طوری که در کشور آلمان بیش از ششصد سازمان ونهاد در این زمینه فعالیت می نمایند واین موضوع باعث شده است که درمدت ۴۰ سال شمار کشته‌شدگان حوادث رانندگی از ۲۱هزار و ۳۳۲ نفر به ۳ هزار و ۶۰۰ نفردرسال ۲۰۱۳ کاهش یابد و قراراست تاسال ۲۰۲۰ میلادی این رقم کاهش۴۰ درصدی پیدا کند.
تصادفات رانندگی یکی ازمعضلات جدی بهداشتی اجتماعی جامعه ایران محسوب می‌شود و مددکاران اجتماعی درفرآیندآموزش‌های خود، فرا گرفته‌اند که لزوما با مددکاری‌های فردی وگروهی نمی‌توانندمشکلات اجتماعی را مدیریت کنند.
برهمین اساس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در راستای تحقق مسئولیت اجتماعی خود برای دومین سال درآستانه روزجهانی مددکاری اجتماعی(۲۵ اسفند) ونوروز ۱۳۹۵، کمپین «پیشگیری اجتماعی از تصادفات رانندگی» را طراحی نموده است.
کمپین ها ابزارهای موثر و رایجی هستند که در بسیاری از جوامع توسعه یافته برای حساس سازی جامعه در مورد رویدادهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و زیست محیطی صورت می‌گیرد.
خوشبختانه سازمانها ونهادهای دیگری نیز درکشورمان نسبت به راه اندازی این قبیل کمپین ها واکنش مثبت نشان داده اند ونمونه آن راه اندازی” کمپین نه به تصادفات رانندگی” توسط سازمان جوانان هلال احمر است که بازتاب خوبی نیز دربین جوانان و رسانه ها داشته است.
ازمنظر مددکاری اجتماعی می توان یک مدل بومی پیشگیری ازتصادفات رانندگی در کشورمان در نظر بگیریم. در سطح اول موضوع تربیت کودکان ونوجوانان در مهدهای کودک، مدارس و آموزشگاههای رانندگی است. درسطح دوم موضوع مشاوره، آموزش و بازتوانی افراد درمعرض خطر مانند جوانان مطرح است و درسطح سوم درمان انفرادی وگروه‌درمانی متخلفان رانندگی را می‌توان دنبال کرد. مطالعات نشان می‌دهد بعضی ازگروه‌ها در تصادفات رانندگی میزان حادثه‌آفرینی بیشتری دارند. مثلا جوانانی که سابقه کم رانندگی دارند و یا افرادی که مصرف مشروبات الکلی، موادمخدر و داروهای روان‌گردان را تجربه کرده‌اند، که می‌توان با ظرفیتی که کلینیک‌های مددکاری اجتماعی و مراکز مشاوره و روان‌شناسی دارند، به این گروه‌ها خدمات تخصصی ارایه کرد و درنهایت حجم تصادفات راکاهش داد.
امید است سایر نهادهای وسازمان های دولتی وغیر دولتی فعال در حوزه های روانی واجتماعی در راستای مسئولیت اجتماعی خود مشارکت فعالانه ای در پیشگیری از تصادفات رانندگی داشته باشند زیرا کاهش حوادث رانندگی به مداخله همه جانبه وهمگانی نیاز دارد.
دکترسیدمحمدحسین جوادی
عضو هیات مدیره انجمن مددکاران اجتماعی ایران