به حقوق نابینایان به عنوان شهروندان جامعه احترام بگذاریم
یکی از روزهایی که در جهان نامگذاری شده است روز جهانی نابینایان است که در ایران نیز این روز مصادف با ۲۳ مهر ماه است.
روز بیست و سوم مهرماه برابر با پانزدهم اکتبر، به عنوان روز بزرگداشت نابینایان و قانون عصای سفید، نامگذاری شده است. در ابتدا فرارسیدن این روزرا به نابینایان، خانواده هایشان و دست اندکاران این حوزه تبریک می گویم. کاربرد عصا به عنوان وسیله کمکی در ایاب و ذهاب نابینایان، از قرن‌ها پیش متداول بوده است؛ ولی استفاده از عصای سفید به شکل امروزی و به عنوان نمادی برای شناخت نابینایان، به بعد از جنگ جهانی اول برمی‌گردد.
در سال ۱۹۲۱میلادی عکاسی از شهر بریستول انگلستان به نام جیمز بیگز (که در اثر سانحه‌ای بینائی خود را از دست داده بود) برای در امان ماندن از گزند وسائل نقلیه در خیابان‌های اطراف محل زندگی‌اش ابتکار استفاده از عصای سفید را از آنِ خود کرد تا به راحتی برای همگان قابل دید باشد.پس از آن دو تن از برجسته‌ترین محققان آمریکائی به نام‌های دکتر ناول پری (ریاضیدان) و دکتر جاکوپس تن بروک (حقوقدان)، توانستند قانونی در پانزدهمین روز از ماه اکتبر به عنوان قانون عصای سفید به تصویب برسانند و این روز را، به عنوان روز جهانی نابینایان نامگذاری کنند. در این قانون، تمامی حقوق اجتماعی فرد نابینا به عنوان عضوی از جامعه‌ی متمدن، انعکاس یافته است.نابینایان، حق بهره‌گیری از کلیه‌ی امکانات رفاهی معمول در جامعه را دارند. آنان، حق دارند از پیاده‌رو‌ها، خیابان‌ها، بزرگراه‌ها و وسایل ترابری همگانی مانند هواپیما، قطار، اتوبوس، خودرو، کشتی، هتل‌ها، مکان‌های عمومی و مراکز تفریحی و مذهبی بهره‌برداری کنند. چنانچه گهگاه محدودیتی برای سودجستن از این تسهیلات و مکان‌ها در میان باشد، باید فراگیر همه‌ی افراد جامعه باشد و اگر شخص یا سازمانی فقط برای نابینایان در استفاده از تسهیلات همگانی، محدودیت ایجاد کند یا حقوق نابینایان عاقل و بالغ را نادیده بگیرد، مجرم شناخته می‌شود. رانندگان وسایل نقلیه، موظف به مراعات کامل نابینایانی هستند که با عصای سفید در خیابان‌ها آمد و شد می‌کنند.دولت، موظف است نابینایان را به مشارکت در امور دولتی تشویق کند تا آنان نیز به کار مشغول شوند. در قوانین جمهوری اسلامی ایران نیز به حمایت از معلولین از جمله نابینایان وتوجه یه حقوق آنان توجه شده است.از جمله این قوانین می توان به اصل بیست و نه قانون اساسی، قانون جامع حمایت از حقوق معلولین، کنوانسیون جهانی حقوق معلولین، قانون ساختارنظام جامع رفاه و تامین اجتماعی اشاره کرد.حال سئوال اساسی اینجاست که به چه میزان در اجرای این قوانین در کشور عمل شد؟ بدون شک باید اعتراف کنیم که خیلی موفق نبودیم.بدون شک فعالیت نابینایان در جامعه منوط به مناسب سازی اماکن عمومی و خیابان ها برای حضور مستقل و آسان آنان در عرصه های مختلف اجتماعی است.دسترسی آسان به اطلاعات نیز از حقوق آنان است. حال این که چقدر توانستیم این زمینه را فراهم کنیم سئوالی است که پاسخش راضی کننده نیست.این مواردن شان می دهد که ما این افراد را همچون سایر شهروندان در عمل ندیدیم.گر چه در تلاش های هم انجام شده است که از همه دست اندرکاران سپاسگزاری می کنم ولی نباید به تلاش کم قانع باشیم.
سید حسن موسوی چلک رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران