سهم جامعه در گسترش آسیب‌های دانش‌آموزی
روانشناس و استاد دانشگاه تربیت مدرس گفت: : ارتباط میان دختر و پسر این روزها در پایتخت و شهرهای بزرگ رو به گسترش است و به سنین نوجوانی رسیده است.
دانش‌آموز این روزها که دوران نوجوانی را سپری می‌کند با دانش‌آموز گذشته تفاوت‌های بسیاری دارد شاید اگر از پدر و مادرها تفاوت میان دوران نوجوانی خودشان با دوران نوجوانی فرزندشان را بپرسیم نخستین چیزی که می‌گویند این است که ما در دوران نوجوانی گوش به فرمان پدر و مادر بوده و در برابر آنها شرم داشتیم اما نوجوان امروزی در برابر پدر و مادر قد علم می‌کند.
شاید این صحبت‌ها به نوعی بیانگر کاهش قدرت نفوذ و نظارت خانواده‌ها بر روی فرزندانشان از همان ابتدای سنین نوجوانی است و در سوی دیگر فرهنگی قرار دارد که به جامعه تزریق می‌شود و موجب ایجاد فضای جدید و متفاوتی با گذشته‌ها شده است که شاید بتوان دوستی میان دختر و پسر را شایع‌ترین این موضوع در این فضای جدید دانست.
چند سالی است که در محیط‌های دانش‌آموزی دیگر دختر یا پسر دوستی‌اش با جنس مخالف را پنهان نمی‌کند اما ارتباط با جنس مخالف که دامنه آن به محیط‌های دانش‌آموزی نیز رسیده است چگونه به دور از چشم خانواده‌ها شکل می‌گیرد و چه آسیب‌هایی را به همراه دارد؟
سال ۹۰ بود که دکتر محمود گلزاری روانشناس و عضو هئیت علمی دانشگاه علامه طباطبایی از نتایج یک تحقیق خبر داد که بر اساس آن ۸۰ درصد دختران دبیرستانی با جنس مخالف خود در ارتباط هستند که این دوستی‌ها و رابطه‌های دختران با جنس مخالف در طیفی از گفتگوی تلفنی، تماس از طریق چت اینترنتی، ملاقات حضوری در مراکز عمومی، تماس خصوصی در خلوت، ارتباط جسمی و رابطه جنسی انجام می‌شود. واضح است که رابطه‌ها و تماس‌های مراحل آخر (جسمی و جنسی) بسیار کم و زیر ده درصد است.
نرگس نیکو حرف نیز یکی از معلمان شهر تهران به خبرنگار تسنیم می‌گوید: هم‌اکنون در کلاس‌های درس مشاهده می‌شود که برخی دانش‌آموزان با جنس مخالف خود ارتباطی ندارند اما چون از جانب سایر همکلاسی‌های خود مورد تمسخر قرار می‌گیرند به صورت کذایی ادعا می‌کنند که با جنس مخالف خود دوست هستند تا به اصطلاح خودشان در بین همسالان خود کم نیاورند، هم‌اکنون آنچه مشاهده می‌شود این است که ضدارزش‌ها در حال تبدیل شدن به ارزش در میان جمعیت نوجوان کشور است و نباید برای هدایت آنها به سمت ارزش‌های واقعی از نقطه ضعف عمل کرد.
اغلب دانش‌آموزانی که از فقر محبتی رنج می‌برند تلاش می‌کنند تا با جنس مخالف رابطه دوستی برقرار کنند و این موضوع در بین دانش‌آموزان مقطع راهنمایی نیز در حال افزایش است متاسفانه این نوع روابط در میان دانش‌آموزان رو به گسترش است. مشاوران مدارس نیز تا زمانی که خودشان باور قلبی و اعتقاد به ارزش‌های اسلامی نداشته باشند نمی‌توانند این موضوعات را برای دانش‌آموز نهادینه کنند.
در همین زمینه با دکتر محسن ایمانی روانشاس و استاد دانشگاه تربیت مدرس به گفت‌وگو نشسته ایم.
**تسنیم: آقای دکتر چه اتفاقی افتاده است که سن آسیب‌های اجتماعی و ارتباط بین دختر و پسر به دوران دانش آموزی رسیده است؟
**دکتر ایمانی: هم‌اکنون سن بلوغ جنسی برای پسران به ۱۴ سالگی رسیده است و باید زمینه ازدواج را برای آنها فراهم کرد اما شرایط ازدواج برای پسران وجود ندارد بنابراین به این سمت می‌روند که از طریق نادرست نیازهای غریزی خود را تامین کنند.
در دوران مدرسه ممکن است بر اثر همین نیازها دوستی‌هایی میان دختران و پسران دانش آموز شکل بگیرد و این ارتباط از سوی پسران بیشتر سرگرمی محسوب می‌شود اما برای دختران جاذبه‌ها و دلبستگی‌هایی را ایجاد می‌کند.
**تسنیم: چه اتفاقی می‌افتد که دختران و پسران دانش‌آموز به سمت برقراری ارتباط‌های نادرست و آسیب‌های اجتماعی کشیده می‌شوند؟
**دکتر ایمانی: یکی از مهمترین دلایلی که باعث می‌شود تا نوجوانان در وادی آسیب‌های اجتماعی گرفتار شوند عدم مراقبت خانواده‌هاست یعنی اگر از خانواده‌ها از فرزندان خود به درستی مراقبت کنند نوجوان کمتر دچار آسیب اجتماعی می‌شود.
اگر اوقات فراغت دانش‌آموز به درستی پٌر نشود ممکن است از همین ایام فراغت و تعطیلات مدرسه دچار آسیب شود؛ متاسفانه این روزها به دلیل مشغله والدین و اینکه هم پدر و هم مادر ساعت‌های طولانی خارج از منزل و سر کار بوده، کنترل و نظارت بر فرزندان کمتر می‌شود.
از سوی دیگر تماشای بیش از حد فیلم‌هایی که مسائل اخلاقی در آنها رعایت نمی‌شود ممکن است برخی از ضد ارزش‌ها را برای دانش آموز عادی جلوه دهد و ارتباط میان محرم و نامحرم را برای دانش آموز عادی جلوه می‌دهد.
**تسنیم: نقش خانواده‌ها را در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی تا چه حد موثر می‌دانید؟ مادری که خود اعتقاد به حفظ حجاب ندارد چگونه می‌تواند فرزندی را تربیت کند که به این مسائل معتقد باشد؟
** دکتر ایمانی: خانواده‌ها از همان کودکی باید رفتار درست میان محرم و نامحرم را به فرزندانشان آموزش دهند، زمانی که یک دختر نوجوان در سن ۱۳ یا ۱۴ سالگی آرایش می‌کند به این ترتیب از همان سن در حال دلربایی کردن است در حالی که خانواده و مدرسه موظفند تا فرهنگ حجاب و عفاف را از این سنین برای او ترویج دهند.
دختری برای مشاوره نزد من آمده بود که اندیشه‌هایش برایم خیلی عجیب بود این دختر به من می‌گفت همکلاسی‌ام دختر مهمی است چرا که همه به او نگاه می‌کنند و وقتی برای خرید با هم بیرون می‌رویم تمام فروشنده‌های مرد به دوستم احترام می‌گذارند.
باید نوجوانان را متوجه سازیم که منزلت انسان به آرایش زیاد نیست بلکه سطح تحصیلات، داشتن یک هنر بسیار مهمتر از داشتن چهره زیبا به وسیله آرایش است. مادر یا پدری که مشاهده می‌کند دختر نوجوانش از این سن شروع به آراش کرده اما در برابر او سکوت می‌کند باید انتظار این را هم داشته باشد که شاید فرزندش در وادی آسیب‌های اجتماعی راه یابد.
**تسنیم: واقعیت امروز جامعه در رابطه با ارتباط میان دختر و پسر چیست؟
** دکتر ایمانی: ارتباط میان دختر و پسر این روزها در پایتخت و شهرهای بزرگ رو به گسترش است و حتی به سنین نوجوانی و دانش‌آموزی رسیده است چرا که در شهرهای بزرگ کنترل خانواده‌ها به دلیل مشغله بیشتر بر روی فرزندان کمرنگ تر است هر چه از شهرهای کوچک به سمت شهرهای بزرگ می‌رویم آمار دوستی ها سیر صعودی طی می‌گیرد.