مسئولیت اجتماعی سازمان ها در مقابل جامعه
یکی از موضوع هایی که در حوزه اجتماعی خیلی جدی باید به آن توجه شود، موضوع مسئولیت اجتماعی سازمان ها در قبال جامعه است. وقتی می گوییم مسئولیت اجتماعی یعنی مجموعه وظایف و تعهداتی که یک سازمان باید در حفظ و کمک به جامعه انجام دهد.
نکته مهم این است که تا چه حد یک سازمان حاضر است از سود حاصل از فعالیت های خود در حوزه های اجتماعی و فرهنگی هزینه کند؟
معمولاً سازمان ها در بخش خصوصی به دنبال کسب سود و درآمد قابل توجهی هستند، طبق منشور مسئولیت اجتماعی، سازمان ها موظفند بخشی از سود و درآمدشان را برای حمایت ها و خدمات اجتماعی هزینه کنند. به عنوان مثال اگر بانکی با سود حاصله مسجد یا بنای فرهنگی می سازد یعنی به وظیفه اجتماعی خودش عمل می کند و در قبال سود و درآمد، خدماتی هم در حوزه اجتماعی انجام می دهد. این امر یعنی این که سازمان ها باید در کنار سود و عمل به قانون نگاهی به بعد اخلاقی وظیفه شان هم داشته باشند. طبیعتاً در چنین شرایطی است که سازمان ها به مسئولیت اجتماعی خودشان توجه می کنند. البته این کار مستلزم این است که همه دستگاه ها به اهمیت مسئولیت پذیری اجتماعی در مقابل جامعه واقف شوند. این در حالی است که به بخش کفالت اجتماعی در اسلام نیز توصیه شده است. بنابراین باید مردم و سازمان ها را از مسئولیت اجتماعی آگاه کنیم تا چنانچه نیاز به تغییراتی در این زمینه شد در جهت انجام آن برآیند.
توجه داشته باشیم باید پرسش گری، پاسخ گویی و مطالبه گری در این حوزه جا بیفتد تا باعث ایجاد پویایی و مشارکت شود. برای این که بتوانیم مسئولیت اجتماعی را در جامعه جا بیندازیم باید از تجارب بین المللی در این زمینه استفاده کنیم، ولی با رویکرد بومی به این سمت نگاه کنیم.
باید در این زمینه آینده نگری کنیم، زیرا اگر شرکت یا سازمانی ایجاد می شود نباید الزاماً بعد از ایجاد مشکل به فکر مسئولیت پذیری در جامعه بیفتد، لذا هر قدر مسئولیت پذیری را به سمت سلامت اجتماعی تغییر مسیر دهیم تاثیرگذاری آن بیشتر خواهد بود. ضمناً باید از ظرفیت سازمان های دولتی برای نهادینه شدن مسئولیت اجتماعی سازمان در قبال مردم و جامعه استفاده کنیم البته این امر مستلزم این است که به عنوان یک شهروند نه تنها با حقوق خودمان بلکه باید با مسئولیت اجتماعی خودمان در مقابل دیگران نیز آشنا شویم. نکته دیگر بهره گیری از نیروی انسانی متخصص در حوزه های مرتبط با مسئولیت اجتماعی است. طبیعتاً در این حوزه استفاده از مددکاران اجتماعی بسیار تاثیرگذار است.
مسئولیت اجتماعی کمک می کند که تمرکز صرف بر سودگرایی نباشد و در کنار مدیریت اجتماعی مناسب مسئولیت های اجتماعی را در جامعه اجرا کنیم. در چنین جامعه ای مردم به خدمات اجتماعی بیشتری دسترسی خواهند داشت، حقوق مسئولیت اجتماعی رعایت می شود و مشارکت مردم و نظارت اجتماعی افزایش می یابد و در چنین شرایطی مردم از زندگی در آن جامعه احساس رضایت می کنند.
توجه داشته باشیم؛ ارائه خدمات اجتماعی توسط سازمان ها باعث احساس رضایت مردم می شود و در نتیجه بقای سازمان با رضایت خدمت گیرندگان تامین خواهد شد، احساس مسئولیت پذیری در مردم افزایش پیدا می کند و دیگران در شادی و غم یکدیگر شریک می شوند.
البته نباید نقش هنرمندان، مبلغین مذهبی، مدرسه، نهاد های غیردولتی و رسانه ها را نیز در انجام کار های اجتماعی در جامعه فراموش کنیم.
در هر حال توجه داشته باشیم مسئولیت های اجتماعی سازمان ها در قبال مردم باید تبدیل به یک دغدغه در میان مسئولان و مردم شود. آن وقت جامعه سالم تر و در نتیجه سرمایه اجتماعی بالایی خواهیم داشت. جامعه ای که از سلامت اجتماعی بالاتری برخوردار باشد در آن مردم احساس پویایی و نشاط و همبستگی بیشتری می کنند و تنبلی، تنهایی اجتماعی، افسردگی و آسیب اجتماعی وجود نخواهد داشت.
نویسنده: سیدحسن موسوی چلک
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی
منبع: روزنامه ایران، شماره ۵۲۹۴ به تاریخ ۱۹/۱۱/۹۱، صفحه ۱۷ (ایران شوک)