معلولیت اجتماعی، نیازمند توجه
روز سوم دسامبر به‌عنوان روز جهانی معلولین(۱۲ آذر) نامگذاری شده است. طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی معلولیت‌های مختلف به سه دسته تقسیم می‌شود که شامل معلولین جسمی– حرکتی، معلولین ذهنی و روانی و معلولین اجتماعی می‌شود. اولین گروه معلولین، شامل معلولین جسمی و حرکتی است یعنی افرادی که معلولیت آنان در زمینه جسم و فعالیت‌های حرکتی آنان است. دومین گروه معلولین روانی هستند که بیشترین این افراد را بیماران روانی حاد و مزمن و کم‌توانان ذهنی تشکیل می‌دهند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ؛ سومین گروه نیز معلولین اجتماعی هستند که شامل افرادی مانند سوءمصرف‌کنندگان مواد، دختران فرار، کودکان کار و خیابان، زنان خیابانی و… است. به‌طور کلی طبق این تعریف تمامی آسیب‌دیدگان اجتماعی معلول اجتماعی محسوب می‌شوند. بنا بر تعریف سازمان بهداشت جهانی تمامی این افراد معلول به حساب می‌آیند و نیاز به توجه دستگاه‌های مسئول و ارائه خدمات از سوی آنان دارند. اما به نظر می‌رسد نگاه مسئولان و دستگاه‌های متولی و حتی عامه مردم نیز بیشتر روی معلولین جسمی- حرکتی و به مقدار کمتر معلولین ذهنی و روانی به عنوان معلول است و در این بین کم‌توجهی به گروه سوم به‌عنوان معلولین اجتماعی صورت می‌گیرد.
هدف از این یادداشت زیر سوال بردن ارائه خدمات و توجه به معلولین جسمی- حرکتی یا معلولین ذهنی و روانی نیست بلکه بالعکس، نگارنده به عنوان مددکار اجتماعی معتقد است که ارائه خدمات به این معلولین نیز در سطح استاندارد و به‌اندازه کافی صورت نمی‌گیرد. هدف این یادداشت این است که چرا به افراد گروه سوم به عنوان معلولین اجتماعی نگاه نمیشود و حتی این افراد به عنوان افراد خرابکار و مجرم تلقی می‌شوند که نه‌تنها مستحق کمک و توانبخشی نیستند بلکه شایسته تنبیه و مجازات هستند حال آنکه همان‌طور که بروز معلولیت‌های جسمی -حرکتی و ذهنی و روانی می‌تواند دلایل متعددی ازجمله جنگ، تصادفات، مادرزادی و … داشته باشد بروز معلولیت‌های اجتماعی نیز می‌تواند دلایل مختلف فردی، خانوادگی و اجتماعی داشته باشد و لزوما نمی‌توان تمام دلایل بروز آن را به فرد و مسئولیت وی نسبت داد.
با این دید از انگ و تبعیضی که نسبت به این افراد وجود دارد کاسته شده و چه بسا با کمرنگ شدن انگ و تبعیض‌ها افراد بیشتری از این گروه جهت درمان و توانبخشی اقدام کنند. نکته دیگری که در ارتباط با این معلولین باید بدان توجه کرد اینکه برخلاف معلولیت‌های جسمی- حرکتی و روانی که در بیشتر موارد غیرقابل برگشت بوده و گاهی تا آخر عمر نیاز به توان بخشی و مراقبت دارند معلولیت این افراد قابل برگشت بوده و به اصطلاح دیگر قابل درمان است و درصورت ادامه درمان پس از مدتی فرد دیگر معلول اجتماعی محسوب نمیشود. به همین دلیل واردکردن این افراد به چرخه درمان و توان بخشی با دید معلولین اجتماعی هزینه‌های کمتری را برای دولت و جامعه دربر دارد. امید است مسئولان محترم با اتخاذ این رویکرد به وارد شدن این افراد به چرخه توان بخشی و درمان و بازگشت‌شان به جامعه کمک کنند.