نقش مشارکت مردم در پیشگیری از آسیب های اجتماعی

ﯾﮑﯽ از ﻧﯿﺎزھﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻣﺮوز ﺑﮫﺮه ﮔﯿﺮی از ﺗﻤﺎم ﻇﺮﻓﯿﺖ ھﺎ ﺑﺮای ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از آﺳﯿﺐ ھﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ اﺳﺖ. ﺑﺪون ﺷﮏ ﻧﻘﺶ ﻣﺮدم و ﺳﺎزﻣﺎن ھﺎی ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ در اﯾﻦ ﺣﻮزه ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺮ رﻧﮓ اﺳﺖ.

ﺑﻪ ھﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺣﻀﻮر ﻓﻌﺎل ﻣﺮدم در ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از آﺳﯿﺐ ھﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را ﺑﺎﯾﺪ ﻓﺮﺻﺖ داﻧﺴﺖ و اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﻣﺤﺪود ﺑﻪزﻣﺎن ﺧﺎﺻﯽ ﻧﯿﺴﺖ. ﮔﺎھﯽ ﻣﻮاﻗﻊ ﻻزم اﺳﺖ در ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ھﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﺑﯿﺶ از ﭘﯿﺶ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد. در واﻗﻊ ھﺮ اﻧﺪازه روی ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺎر ﺷﻮد ھﺰﯾﻨﻪ ھﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺑﺨﺶ ﻣﺪاﺧﻠﻪ، درﻣﺎن، ﺑﺎزﺗﻮاﻧﯽ و حمایتاﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد، ﮐﻤﺘﺮ ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد.

ھﻤﭽﻨﯿﻦ ھﺮ اﻧﺪازه ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ھﺎ ﺑﺎ روﯾﮑﺮد ﺳﻼﻣﺖ ﻣﺤﻮر، ارﺗﻘﺎی ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ، اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﺬﯾﺮی وﻗﺎﻧﻮن ﻣﺪاری ﺑﺎﺷﺪ، ﻃﺒﯿﻌﺘﺎً ﺷﺎﺧﺺ ھﺎی ﺳﻼﻣﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ و آﺳﯿﺐ ھﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﻤﺘﺮ ﺧﻮاھﺪ ﺷﺪ. اﻟﺒﺘﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﻘﺶ را اﯾﻔﺎ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺻﻼﺣﯿﺖ ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺑﺮای ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در ﺑﺤﺚ اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف و ﻧﮫﯽ از ﻣﻨﮑﺮ، آﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف ﺑﺎﯾﺪ از ﺻﻼﺣﯿﺖ ﻻزم ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ. در واﻗﻊ ﺑﺮای ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی ازآﺳﯿﺐ ھﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ زور ﺑﻪ ﻣﺮدم اﻃﻼﻋﺎت داد ﺑﻠﮑﻪ ھﺸﺪار و ﯾﺎدآوری ھﺎی ﺑه موﻗﻊ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻨﺪه ھﺴﺘﻨﺪ. ﯾﻌﻨﯽ از ﯾﮑ  ﺴﻮ آﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف ھﻤﭽﻮن ﯾﮏ ﻣﺘﺨﺼﺺ آﺳﯿﺐ ھﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺎﯾﺪ ھﻤﻪ ﺻﻼﺣﯿﺖ ھﺎی ﻻزم را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﭘﯿﺶ از آن ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ھﻢ از ﻣﻨﻈﺮ دﯾﻨﯽ و ھﻢ از درﯾﭽﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻓﺮد ﺑﺮای ورود ﺑﻪ اﯾﻦ ﺣﻮزه ﮐﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ھﻤﮕﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﺻﻼﺣﯿﺖ ﻻزم را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و از ﺳﻮی دﯾﮕﺮﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻧﮫﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﯾﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﻌﺮوﻓﯽ ﺳﻮق داده ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺎﯾﺪ اﯾﻦ اﻧﻌﻄﺎف و درک ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ را داﺷﺘﻪﺑﺎﺷﺪ و او ﻧﯿﺰ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺘﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را ﺑﭙﺬﯾﺮد.

ﻣﻌﺘﻘﺪم اﮔﺮ ﻣﺮدم در ﺑﺨﺶ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از آﺳﯿﺐ ھﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺣﻀﻮر ﻣﺆﺛﺮ و ﺳﺎزﻧﺪه ای ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان اﯾﻦآﺳﯿﺐ ھﺎ را ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺮد. اﻟﺒﺘﻪ در ﮐﻨﺎر ﻣﺮدم ﺗﺸﮑﻞ ھﺎی دوﻟﺘﯽ ﻧﯿﺰ ﻧﻘﺶ ﻣﮫﻤﯽ دارﻧﺪ. اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف ﯾﻌﻨﯽ راھﻨﻤﺎﯾﯽ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﺧﻮب. در واﻗﻊ اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف ھﻤﺎن داﺷﺘﻦ زﻧﺪﮔﯽ ﺳﺎﻟﻢ و ﺑﺪون آﺳﯿﺐاﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺮوﺟﯿﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی از آﺳﯿﺐ ھﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ادﺑﯿﺎت ﻋﺎﻣﻪ ﻓﮫﻢ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻌﺮوف راھﻨﻤﺎﯾﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﻃﺒﻖ ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞ «ﻣﺮگ ﺑﺮای ھﻤﺴﺎﯾﻪ اﺳﺖ» ﻋﻤﻞ ﻧﮑﻨﻨﺪ. زﯾﺮا اﯾﻦ ﻧﻮﻋﯽ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﮔﺮﯾﺰی اﺳﺖ.

ﺷﺮط اول اﻣﺮ ﺑﻪ ﻣﻌﺮوف و ﻧﮫﯽ از ﻣﻨﮑﺮ، اﺣﺴﺎس ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان اﺳﺖ در ﭼﻨﯿﻦ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪﻣﺴﺎﺋﻞ و ارزش ھﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﯽ ﺗﻔﺎوت ﻧﺨﻮاھﯿﻢ ﺑﻮد و ﻇﺮﻓﯿﺖ ھﺎی ﺧﻮد را در اﺧﺘﯿﺎر دﯾﮕﺮان ﻗﺮار ﺧﻮاھﯿﻢ داد و ازﻇﺮﻓﯿﺖ دﯾﮕﺮان ﺑﺮای داﺷﺘﻦ زﻧﺪﮔﯽ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﮫﺮه ﺧﻮاھﯿﻢ ﺑﺮد. ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ زﻣﯿﻨﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺟﻮﯾﯽ را در ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ دھﺪ. در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﯽ ﺗﻔﺎوﺗﯽ از ﺑﯿﻦرﻓﺘﻪ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ رﺷﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺑﯽ ﺗﻔﺎوﺗﯽ در ﺣﻮزه آﺳﯿﺐ ھﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺳﻤﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻮارض آنﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﻘﻪ ھﺮ ﮐﺴﯽ را ﺑﮕﯿﺮد زﯾﺮا دود آﺳﯿﺐ ھﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ھﻤﻪ ﻣﯽ رود و ﮐﺴﯽ از آن ﻣﺼﻮن ﻧﺨﻮاھﺪﺑﻮد.

حسن موسوی چلک

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران

منبع: روزنامه ایران ۵ مهر ۹۳