نیازهای روحی زنان سالمند در اولویت
یکی از مراحل رشد آدمی دوران سالمندی است. دو تعریف درمورد سن سالمندی در دنیا وجود دارد. بر اساس برخی تعاریف سن بالای ۶۰ سال و بر اساس برخی دیگر بالای ۶۵ سال سن سالمندی به‌حساب می‌آید. در ایران سن بالای ۶۰ سال بر اساس مصوبه هیات وزیران درمورد شورای ملی سالمندان مبنای سن سالمندی است. با توجه به بهبود وضعیت زندگی و امید به زندگی درمورد وضعیت بهداشت، تغذیه ورفاه، زمان سالمندی و افزایش طول عمر بیشتر شده است. مهمترین نیازهای سالمندان در کنار نیازهای بهداشتی و درمانی توجه به داشتن یک خانواده‌ای است که بتوانند نیازهای خود را با آن برطرف کنند. یکی از این نیازها نیازهای جنسی است و بنابراین سالمندان در دوران پیری هم کماکان نیاز به کسی دارند که از لحاظ جنسی بتواند نیازهای آنها را برطرف کند و علاوه بر این نیاز به کسی که بتواند از لحاظ روحی و نیاز به همزبان نیازهای آنها را برطرف کند نیز احساس می‌شود. نیازهای روحی سالمندان به ویژه درمورد زنان بیشتر در اولویت است. انسان در هیچ مرحله‌ای از رشد بدون تعامل با دیگران نمی‌تواند به خوشبختی برسد و فلسفه تشکیل خانواده که در دین ما بر آن تاکید زیادی شده است هم همین نکته است. یکی از مهمترین مشکلاتی که سالمندان در این سنین دارند و آن را در گلایه‌های خود مطرح می‌کنند تنهایی است. احساس تنهایی می‌تواند پیامدهای مختلفی برای این افراد داشته باشد بنابراین ایجاد یک فرصت و بستر برای تشکیل خانواده مجدد سالمندان ضرورت دارد. برخی معتقدند که سالمندان به‌ویژه مردان نیاز به فردی دارند که از آنها پرستاری و مراقبت کند و این نوع نگاه شاید خیلی مورد توجه نباشد اما، سالمندان در دوران سالمندی هم حق دارند خانواده داشته باشند و از این طریق بخش زیادی از نیازهای روانی، اجتماعی و حتی اقتصادی آنها برطرف می‌شود. از سوی دیگر ما شاهد این هستیم که به دلیل تنها بودن این گروه تعرض‌های مختلفی به آنها صورت می‌گیرد و هرچند وقت یک بار در حوادث می‌خوانیم سرقت از منزل سالمندان یا قتل سالمندان که به‌دلیل تنها بودن این افراد رخ می‌دهد. در دنیا هم مباحث سالمندی تحت عنوان سالمندی پویا ارائه می‌شود و به نیازهای این گروه توجه ویژه می‌شود. سالمندی پویا گویای این است که در تمام طول زندگی افراد باید بستر را برای مشارکت آنها در انواع فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و… مهیا کنیم که یکی از این شرایط ازدواج و تشکیل خانواده است. این نوع نگاه که انسان‌ها تاریخ مصرف دارند و در سنین بالاتر بسیاری از کارکردهای خود را از دست خواهند داد مورد تایید ما نیست و در سالمندی پویا سعی می‌شود به افراد این نکته را آموزش دهد که نباید سالمندی را از تقویم زندگی حذف و تصور کرد اگر فردی وارد این سنین می‌شود دیگر کارایی ندارد. در هیچ کجای قوانین و مبانی علمی ما این نکته که سالمندان خانواده داشته باشند تکذیب نشده است.
حسن موسوی چلک
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران