پیشنهاد نخستیم هم اندیشی نخبگان اجتماعی برای کنترل وکاهش آسیب های اجتماعی
با گذشت کمتر از یک ماه از برگزاری انتخابات یازدهم ریاست‌جمهوری، کارشناسان حوزه اجتماعی به این امیدواری رسیده‌اند که با تغییرات مثبت در فضای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه در آینده نزدیک، نظرات کارشناسانه آنها بتواند زمینه ساز کاهش و کنترل بسیاری از معضلاتی باشد که طی ۸ سال گذشته و به علت موانع پیش روی فرهنگ و اقتصاد و سیاست، فربه شد و به رشدی غیر قابل کنترل رسید. این امیدواری، حداقل و تا قبل از تشکیل دولت جدید در نشست‌های کارشناسانه‌یی بروز می‌یابد که متولیان رصد وضعیت جامعه این روزها در حال برگزاری آن هستند تا بتوانند نتایج رصدهای خود را که طی ۸ سال گذشته و به علت مخالفت دولت‌های نهم و دهم با ارائه هر گونه آمار واقعی از وضعیت مشکلات جامعه، در بایگانی اذهان کارشناسان پنهان نگاه داشته شد، به مسوولان و کابینه دولت آینده ارائه دهند زیرا واقعا در اظهارات آنها می‌توان حس کرد که به بذل توجه از سوی دولت آینده نسبت به اهمیت این آمار و ارقام و اقدام برای تعدیل آنها امیدوار هستند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از اعتماد ؛ روز گذشته هم که نخستین هم اندیشی نخبگان اجتماعی در زمینه واکاوی آسیب‌های اجتماعی با حضور مسوولان انجمن‌های غیردولتی فعال در مقابله با آسیب‌های اجتماعی، جامعه شناسان و آسیب شناسان و مددکاران اجتماعی برگزار شد اگرچه آمار و ارقام ارائه شده گویای سیمای نامطلوبی از جامعه امروز ایران به علت غلبه آسیب‌های اجتماعی بر پیکره ناتوان جامعه بود اما کارشناسان در پی ذکر هر یک از آمارها یا تحلیل‌های خود از وضعیت آسیب‌های اجتماعی، راهکارهایی ارائه می‌دادند با این امید که توسل به این راهکارها، بتواند جامعه جوان و سرمایه‌های اجتماعی کشور را از مهار آسیب‌های اجتماعی رهایی بخشد.
سید حسن موسوی چلک؛ مدیرکل دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و رییس انجمن مددکاری اجتماعی ایران که به سبب تجارب مدیریتی و مددکاری خود نگاه وسیعی نسبت به وضعیت آسیب‌های اجتماعی دارد، در این نشست با ارائه تصویر خلاصه‌یی از وضعیت موجود گفت: «امروز آسیب‌های اجتماعی وارد خانواده‌ها شده و دیگر، پدیده‌یی پنهان نیست. شهر و روستا، پیر و جوان، زن و مرد با شدت و ضعف متفاوت در معرض آسیب‌های اجتماعی قرار دارند. آسیب‌های اجتماعی، مرگ تدریجی انسان‌ها را در پی دارد و امروز بازگشت یک محکوم مالی به جامعه، بسیار آسانتر است در حالی که جامعه ایران، یک آسیب‌دیده اجتماعی، به ویژه یک زن را بسیار سخت‌تر می‌پذیرد.»موسوی چلک بهره‌گیری از ظرفیت‌های فرهنگی را راهکار موثری برای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی دانست و با تاکید بر اینکه «جامعه برخوردار از نشاط اجتماعی، کمتر گرفتار آسیب اجتماعی می‌شود» اعتراض خود را به سمت نگاه دولت نسبت به آسیب‌های اجتماعی معطوف کرد وقتی گفت: «نگاه ما به آسیب‌های اجتماعی، عموما امنیتی، قضایی و سیاسی بوده و به همین دلیل امروز با افزایش آسیب‌های اجتماعی، کاهش سن آسیب‌ها و تنوع آنها مواجهیم. در چنین شرایطی تقویت هویت فرهنگی راهکار مهمی است.»آمارهای ارائه شده از سوی مدیرکل امور آسیب‌دیدگان اجتماعی وزارت تعاون هم نگران‌کننده بود و هم امید بخش. جامعه جوان و نوجوان که هدف اصلی آسیب‌های اجتماعی قرار دارد به‌شدت در معرض خطر است اما این امید بسیار پررنگ است که انجمن‌های غیردولتی فعال در حوزه مقابله با آسیب‌های اجتماعی که تعداد آنها بیش از ۱۶۰ تشکل برآورد شده، به علت پرهیز جدی از کاغذ بازی و رفتارهای سیاسی که از ویژگی‌های بارز و مورد علاقه دولت‌هاست، با سهولت دسترسی به جمعیت آسیب دیده یا در معرض آسیب می‌توانند از راهکارهایی استفاده کنند که این جمعیت علاوه بر رهایی از آسیب‌ها، به علت بافت صادقانه الفبای کمک‌های انجمن‌های غیردولتی، در این مصونیت ابقا شود. موسوی چلک با ارائه گزارشی از وضعیت موجود در کشور گفت: «حدود ۱۱ میلیون پرونده قضایی ثبت شده و ۲ میلیون معتاد داریم که ۱۹ هزار و ۷۰۰ نفرشان پرونده قضایی دارند. سال ۹۱، ازدواج از ۵/۹ درصد رشد منفی و طلاق، از ۲/۶ درصد رشد مثبت نسبت به سال ۹۰ برخوردار بوده. هم‌اکنون ۲۷ هزار بیمار آلوده به ایدز در کشور شناسایی شده‌اند. از سال ۱۳۶۵ تا امروز، ۱۲ درصد از موارد ابتلا به ایدز بر اثر روابط جنسی غیر ایمن بوده و در سال ۹۱، تعداد مبتلایان به ایدز بر اثر رابطه جنسی غیر ایمن، ۶/۳۳ درصد نسبت به سال ۹۰ رشد داشته است. ۳۵ درصد مراجعات به مراکز مداخلات اجتماعی به علت خشونت‌های خانگی بوده در حالی که بسیاری از خشونت‌های خانگی همچون خشونت‌های جنسی به علت تابو بودن پنهان می‌ماند. ورودی زندان‌ها سالانه ۶۰۰ هزار نفر است آن هم در حالی که معتادان و مجرمان مالی سبک زندانی نمی‌شوند. در حالی که آسیب‌های اجتماعی، امنیت اجتماعی ما را تهدید می‌کند و باید در انتظار زیر زمینی شدن آسیب‌های جنسی باشیم، نگران هستم که باز هم نگاه امنیتی به حوزه اجتماعی غلبه کند.»مجید ابهری؛ آسیب شناس اجتماعی هم که در این نشست حضور داشت ضمن اعلام اینکه «خود را از ارائه هر گونه آماری منع کرده» صرفا به تحلیل وضعیت جامعه امروز ایران پرداخت. وی با انتقاد از نامعلوم بودن نتایج عملکرد ۲۲ نهاد دولتی فعال در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، ضمن آنکه خرید سالانه ۱۲ میلیون گوشی تلفن همراه را از جمله آسیب‌های نوپدید می‌دانست، گفت: «تنوع سیاست‌گذاری‌ها در کنترل آسیب‌های اجتماعی منجر به فقدان آمارهای صحیح شده و دولت معتقد است که کارشناسان با آمارهای خود، سیاه نمایی را در جامعه دامن می‌زنند. وقتی از هر ۶ ازدواج، یک مورد به طلاق می‌رسد و سن بیو‌گی به ۱۷ سالگی رسیده آیا باز هم باید با سیاه نمایی مقابله کنیم؟»
ابهری نیز همچون موسوی چلک به تضعیف و تزلزل هویت فرهنگی به عنوان عامل موثر در افزایش آسیب‌های اجتماعی اشاره کرد و به عنوان مصداق گفت: «کودکان ما، با اسم سگ رونالدو بیشتر از نام آریو برزن آشنا هستند و جشن‌های ملی را نمی‌شناسند اما با ولنتاین و ژانویه به خوبی آشنا هستند. ۱۲ درصد مردان و پسران ما لوازم آرایش زنانه مصرف می‌کنند و این اتفاقات ناشی از کاهش ارتباط کلامی خانواده‌ها به ۱۷ دقیقه در روز است چرا که وقتی به نوجوان‌مان الگو ندهیم، او شخصا دنبال الگو می‌رود.»
در حالی که کارشناسان حاضر در این هم اندیشی متفق بودند که یکی از دلایل مهم افزایش آسیب‌های اجتماعی در چند سال اخیر، دولتی شدن شیوه‌های مقابله و کنترل آسیب‌های اجتماعی بوده و اگر دولت، رصد و اقدام برای کنترل آسیب‌های اجتماعی را به مردم و تشکل‌های مردم نهاد واگذار کند، شاهد کاهش این روند خواهیم بود، شهلا کاظمی‌پور، جامعه‌شناس جمعیت هم بروز پدیده حاشیه نشینی فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در ایران را به عنوان یکی از تبعات ناگزیر رشد جوامع و افزایش مهاجرت‌های ناشی از فقر و حوادث طبیعی و بیکاری مورد اشاره قرار داد و همچون سایر کارشناسان حاضر، از تنزل فرهنگ در جامعه امروز ایران ابراز نگرانی کرد.
شهلا اعزازی؛ جامعه‌شناس از منظر دیگری مقابله با آسیب‌های اجتماعی را مورد توجه قرار داد وقتی گفت: «ما امروز با تکثر فرهنگ و تنوع سبک‌های زندگی مواجهیم. آیا امروز تعریف من و دولت از یک آسیب اجتماعی یکسان است؟ من ازدواج زودرس را آسیب اجتماعی می‌دانم و از الزام برابری حق طلاق می‌گویم اما قانون بر ازدواج بعد از سن بلوغ و ریاست مرد در خانواده تاکید دارد. به نظر می‌رسد که دولت خواستار سبک زندگی به شیوه قاجار یا پیش از قاجار است در حالی که مردم ایران خواستار سبک زندگی مدرن هستند. مهم‌ترین راه برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی، باور مفاهیم جدید است. متاسفانه تبلیغات و رفتار دولت، منجر به ایجاد آن حد از سنت گرایی می‌شود که با شرایط امروز ما همخوانی ندارد. آن هم در حالی که جامعه ایران، یک جامعه در حال گذار است. باید بپذیریم که در چنین جامعه‌یی، معمولا با حجمی از آسیب‌ها در قالب انحرافات اجتماعی مواجه می‌شویم تا پس از طی دوران گذار، به مطلوب‌ها و معمول‌ها برسیم.»
سخنران پایانی این هم اندیشی، خسرو منصوریان؛ جامعه‌شناس و مدیر انجمن احیای ارزش‌ها بود. وی در سخنان خود آمار نگران‌کننده‌یی از وضعیت آسیب‌های اجتماعی ارائه داد، بروز آسیب‌های اجتماعی به صورت گسترده در سطح خانواده‌های حاشیه نشین و نگرانی ناجا از شدت یافتن این آسیب‌ها اشاره کرد.