دغدغه رفع آسیب های اجتماعی /سید حسن موسوی چلک در گفتگو با روزنامه آرمان
دغدغه رفع آسیب های اجتماعی (سید حسن موسوی چلک*) هشدار فرمانده پلیس پایتخت: ۹۵ درصد اراذل و اوباش محلات زیر ۲۵ سال سن »این خبر را اخیراً سردار ساجد ینیا در جمع خبرنگاران اعلام کردند. در واقع یکی « دارند از ویژگ یهای آسی بهای اجتماعی جدید، گرایش نوجوانان و جوانان به آن است. یعنی اگرشرایط فعلی را با ۲۰ سال قبل مقایسه کنیم، سن افرادی که در این اوضاع هستند، عموماپایینتر آمده که بخشی از آن به دلیل ترکیب سنی جمعیت و تغییراتی است که در جامعه رخ داده و صنعتی شدن و شهری شدن جمعیت است. در سرشماری سال ۹۰
کشور، ۷۱ درصد از جمعیت کشور شهرنشین و ۲۹ درصد روستانشین اعلام شد در حالیکه ۳۰ سال قبل این نسبت معکوس بود. شهری شدن الزامات و اقتضائات خود را دارد. از آن طرف شرایط دیگری به هوجود آمده که آخرین آمار وزارت بهداشت، حوزه سلامت روان و اختلالات روانی درتهران این آمار را ۳۴ درصد اعلام کرده است. بحث نشاط اجتماعی، تقویت هویت فرهنگی،ساختار خانواده که در گذشته عامل کنترل و نظارت بود، ساختار محل های که نظارت اجتماعی توسط مردم و همسایگان انجام م یشد، دسترسیب یشترب ه اطلاعات، گسترش تکنولوژی، تغییرماهیت جرائم و آسی بهای اجتماعی، تنوع جرائم و آسی بهای اجتماعی، همه اینها شرایطی
را فراهم کرده تا کسانی که درگیر این حوزه م یشوند، از قشر جوان باشند و عمدتا ویژگی این نوع جرائم و آسی بها به گون های است که برای جوانان جذابیت بیشتری دارد. به همین دلیل تاثیرش را در آمار دستگیرشدگان م یبینیم. در گذشته کانون اصلاح و تربیت به حدی داشتیم که نیازی به وجود زندان احساس نم یشد اما الان با نگاه به آمار زندانیان م یبینیم که بخش جوانان گسترش بیشتری یافته است و مجبور به ایجاد کانون اصلاح و تربیت در همه استا نها برای افراد زیر ۱۸ سال شدیم. با نگاهی به حوزه موادمخدر درم ییابیم وقتی سن پایین می آید برخی افرادب همنظور تامین هزینه موادمخدر مجبورب ه ارتکاب جرائمی از جمله قاچاق، حمل،
ترانزیت و مشارکت در جرایم دیگر م یشوند و اینگونه جرائم مانند زنجیرب ه هم وصل هستند.طبیعتا اگر رئیس پلیس تهران هشدار م یدهد که در دستگیر یهای اخیر اکثر اراذل اوباش درسنین جوانی هستند، واقعیت تلخی است که باید دیده شود. درباره علت بروز این جرائم باید
به یک بخش از آن که کارکرد نهادهای اجتماعی است، اشاره کرد. طبیعتا باید بازنگری دراین حوزه داشته باشیم. در هر جامع های اگر نهادهای اجتماعی درست کار کنند و انتظاراتشانکه از آن نهادها م یرود برآورده شود، آن جامعه، جامعه سال متری خواهد بود. بحث بعدی
ساختار توسعه کشور ماست که در برخی موارد هم هجانبه و متعادل نبود. مصداقش هم قوانین برنامه توسعه کشور است. تنها برنام های که رویکرد اجتماعی در آن قوی بود برنامه چهارمبود. سیاس تهای کلی برنامه پنجم توجه به امور اجتماعی بسیار خوب، پررنگ و قو یترینسیاست ابلاغی بود اما در برنامه پنجم باز هم ردپایی از حوزه آسی بها نم یبینیم جز یکماد های که در رابطه با تدوین لایحه جامع مواد روانگردان آورده شده است. نکته بعدیسیاستگذار یهای اجتماعی است. به تازگی مجمع تشخیص سیاس تهای کلی اجتماعی را
تدوین م یکند و این بدان معناست که تاکنون سیاست کلی مدون، منسجم و هماهنگ نداشتیم لذا در سیاستگذاری اجتماعی، امور اجتماعی مظلوم واقع شده و اینها معلول عوامل دیگری است که در قالب اراذل، اوباش و مجرم دیده م یشود در حال یکه این افراد از کودکی اینگونه نبود هاند و آن را باید در سطح کلان دید. ب هنظرم در حوزه آسی بهای اجتماعی و حوزه اجتماعی خیلی جاها دغدغه نیست. برنامه داریم و اعتقاد دارم که برنام ههای خوبی هم داریم که م یشود اجرا کرد ولی تا زمانی که دغدغه نباشد و وجه غالب استراتژ یها و سیاس تهای ما در حوزه آسی بهای اجتماعی، رویکردهای قضایی- اجتماعیب اشد، طبیعتا موفقن خواهیم شد. جنس این نوع موضوعات، اجتماعی- فرهنگی است و باید با رویکردهای اجتماعی-فرهنگی با آن برخورد کرد. فرد مجرم ممکن است در جایی خودش مقصر باشد اما در جایدیگر محصول جامع های باشد که در آنجا رشد کرده و بزرگ شده است. خانواد ه و محل های که د ر آنجا بزرگ شده است، مدرس های که در آنجا درس خوانده و باید نگاه هم هجانبه هم روی عوامل فردی هم روی عوامل خانوادگی و اجتماعی داشته باشیم و همه عواملی که درجامعه نقش دارد، کار کنیم. امروز آنفلوآنزای خوکی م یآید، همه توان خود را به کار م یگیریم
تا مدیریت کنیم ب هدلیل آنکه مرگ آنی دارد، ولی واقعا چقدر درمورد آسی بهای اجتماعی و جرائم این نوع نگاه را داریم؟ فرد، خانواده و جامعه در این زمینه نقش دارند. طبیعا ب هنظر من در این باره چند راهکار وجود دارد؛ کنترل کاهش آسی بهای اجتماعی با رویکرد اجتماعی فرهنگیب اب هر هگیری از مبانی دینی و فرهنگی جامعه،ب اب هر هگیری از تجارت جامعهب ی نالملل و
بومی کردن آن تجارب متناسب با شرایط فرهنگی ما. افزایش نشاط اجتماعی، تقویت هویت فرهنگی با سه مولفه هویت قومی، ملی و دینی در چارچوب هویت دینی. باید سیاس تگذاری رسان های در چارچوب سیاس تهای اجتماعی و فرهنگی ما باشد. تصمی مگیر یهای کلان کشور باید پیوست اجتماعی و فرهنگی داشته باشد و در عین حال آیند ه نگری اجتماعی داشته باشم و فراموش نکنیم که مسائل اجتماعی درند ه خو هستند اما به شدت مظلوم واقع شدند که دودش به چشم همه خواهد رفت.
* رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران