اعلام آمار تعداد معتادان در کشور
برنامه تلویزیونی مناظره این هفته با حضور کارشناسان و مسئولان مختلف با موضوع «اعتیاد و آسیب‌های مرتبط به آن» آغاز شد.
این برنامه هر هفته روزهای جمعه از ساعت ۱۶:۳۰ تا ۱۹ به‌صورت زنده پخش میشود که در مناظره امروز حسین ذبحی معاون قضایی دادستان کل کشور، طاها طاهری قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، همایون هاشمی رئیس سازمان بهزیستی کشور، علی مویدی رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا، احمد حاجبی مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در برنامه « مناظره» میهمانان این موضوع مهم، حیاتی و اساسی در کشور هستند.
پیش از این نیز سردار علی مؤیدی رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر، حجت‌الاسلام موسی قربانی نماینده دوره هشتم مجلس شورای اسلامی، امیرحسین قاضی‌زاده عضو کمیسیون اجتماعی مجلس و بابک دین‌پرست معاون کاهش تقاضای ستاد مبارزه با مواد مخدر در سیزدهمین قسمت از این برنامه به بررسی راهکارهای مقابله با مواد مخدر و کاستن از آسیب‌های این مواد پرداخته بودند.
مناظره پیشین با استقبال وزیر کشور روبرو شد و رحمانی فضلی از رسانه ملی برای برگزاری آن تشکر کرده بود و وعده برگزاری مناظره‌ای مجدد با این موضوع را داده بود.
سوال نظر سنجی مناظره امروز عبارست از: آیا برخوردهای قضایی انتظامی با قاچاقچیان مواد مخدر بازدارنده بوده است؟
در سخنرانی نخست احمد حاجبی مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در برنامه « مناظره» عنوان کرد: بحث چرایی پدیده اعتیاد با توجه به اینکه تاکنون با تمام مداخله‌ها همچنان ادامه دارد، مطرح است و به عنوان مسئله روز کاملا مشخص بوده که باعث نگرانی برای عموم جامعه شده و تهدیدکننده است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر اعتیاد بار مالی و ناتوانی و مرگ‌ومیر را به خود اختصاص داده است، ادامه داد: پدیده اعتیاد به سلامت آسیب رسانده و در حال حاضر بعد از سوانح و حوادث که به عنوان رتبه نخست هستند و بعد از آن بیماری قلب و عروق و در رتبه چهارم پدیده اعتیاد موضوعی است که به سلامت آسیب می‌رساند و بار بیماری را به دنبال دارد.
حاجبی با اشاره به اینکه باید دقت کرد که چرا این موضوع مشکلات بسیاری را ایجاد کرده و آیا اعتیاد مشکل اجتماعی است، گفت: اگر قاعدتاً چند خصوصیت در برگیرد آن پدیده مشکل اجتماعی مطرح میشود که یکی از آنها تعارض با ارزشها بوده. به طور کلی اعتیاد و شیوع آن قابل توجه است و غیر متعارف بوده و مغایر با ارزشها مطرح میشود.
وی با تاکید بر اینکه ما نیاز به اصلاح سیاست‌ها داریم، گفت: باید به اصل وجود اعتیاد پرداخت و بر آن تاکید کرد و این نشان از نابسامانی و عدم کارایی است که خود علل متفاوتی دارد.
وی بیان کرد: ۳ گروه از عوامل بسیار مهم هستند که عوامل اجتماعی، محیطی و فردی است. همچنین موضوع تاثیر خانوادگی نیز نقش بسزایی دارد؛ بحث فقر از موضوعاتی است که یک شاخص بارز بوده و باعث مشکل اجتماعی می‌باشد.
آمار معتادان در کشور
سخنران دوم یعنی حسین ذبحی معاون قضایی دادستان کل کشور نیز بیان داشت: گستره مباحث در این حوزه فراوان است اما مایلم به طور خلاصه مواردی از دستاوردهای مبارزه قضایی در این زمینه را عرض کنم. اینکه مطرح میشود آیا مبارزه در سالهای گذشته در سطوح مختلف قضایی و انتظامی مثبت بوده یا نه باید گفت مواردی از دستاوردها مربوط به امنیت موجود است. در طول سالهای گذشته با اقداماتی که انجام شده باید به شرایطی که موجب افزایش معتادان میشود نیز توجه کرد.
وی ادامه داد: در سال ۱۳۱۴ حدود ۱.۵ میلیون معتاد و در سال ۱۳۳۴ حدود همین تعداد و در اوایل سال ۱۳۵۷ و قبل از پیروزی انقلاب اسلامی حدود ۲ میلیون نفر یعنی معادل ۶ درصد جمعیت کشور اعتیاد داشتند.
ذبحی افزود: در حال حاضر طبق آمار حدود ۱ میلیون و ۳۵۰ هزار نفر معتاد در کشور وجود دارد که اگر آمار معتادان تفننی را نیز به آنها اضافه کنیم بازهم به نسبت تعداد معتادان قبل از انقلاب کمتر است در حالی که در حال حاضر با شرایطی از جمله همسایگی افغانستان، تنوع مواد مخدر روبرو هستیم که آمار معتادان را افزایش می‌دهد.
نماینده قوه قضائیه تصریح کرد: در سالهای گذشته مرزها تا حدی ناامن بود که قاچاقچیان موادمخدر حتی تا مواردی به شهرهای مرزی وارد شده و کاروان قاچاق خود را از آن مسیر عبور می‌دادند اما امروز انسداد مرزها به گونه‌ای است که آنها را وادار به جایگزینی شیوه دیگر کرده است.
وی خاطرنشان کرد: در بازدید از زندان‌های برخی استانها شرایط ترک و جلوگیری از موادمخدر به قدری خوب بود که من این مسئله را با آقای اسماعیلی رئیس سازمان زندانها نیز مطرح کردم.
درک نادرست از مساله اعتیاد
طاها طاهری قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز به عنوان سومین سخنران در برنامه مناظره با اشاره به اینکه امیدواریم در یک چارچوب منطقی بتوانیم به یک نتیجه قابل قبول دست یابیم، گفت: مردم باید به عنوان داوران اصلی به ارزیابی این مناظره بپردازند.
وی افزود: در طول ۳ دهه گذشته به دلیل نداشتن برنامه و درک نادرست از مساله اعتیاد به مشکلات انباشته‌ای برخورد کردهایم و مساله کنونی اعتیاد در کشور به مولفه‌های اساسی همچون کم‌کاری و ورود مواد مخدر به کشور مربوط است.
طاهری ادامه داد: علی‌رغم تمام تلاش‌ها برای ورود مواد مخدر به کشور و آمار بالای شهدا در این زمینه شاهد هستیم که نگاه کارگزاران به مساله اعتیاد تا دو دهه گذشته مقابله‌محور بود و در حدود ۱۰ تا ۱۲ سال است که به موضوع پیشگیری درمان توجه می‌کنیم تا سال ۸۹ معتاد، مجرم تلقی می‌شد و اگر به سمت درمان نمی‌رفت دستگیر و به زندان منتقل می‌شد.
نماینده وزارت کشور در برنامه مناظره عنوان کرد: در مساله اعتیاد شاهد نقص‌هایی در بخش حمایت اجتماعی هستیم. همچنین نقش خانواده به عنوان متهم اصلی در اعتیاد فرزندان مغفول مانده است؛ نقش خانواده در موضوع اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی و عدم درک صحیح این مساله باعث شده تا مساله اعتیاد در جامعه حاد شود.
وی افزود: از منظر آسیب‌شناسان اجتماعی هر آسیب اجتماعی به عنوان اختلال در روابط اجتماعی تلقی میشود. همچنین از نظر روانپزشکان معتاد یک بیمار حقوقی از نظر سیاسیون، مجرم و حلقه واسط در توطئه نرم دشمن و از نظر پلیس بزهکار، از نظر مذهبیون گناهکار و از نظر خود معتاد یک قربانی تلقی میشود.
تلقی سازمان ملل از اعتیاد به عنوان جرم سازمان یافته
سردار علی مویدی، رئیس پلیس مبارزه با موادمخدر ناجا به عنوان سخنران چهارم برنامه مناظره در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا برخوردهای قضایی انتظامی با قاچاقچیان موادمخدر بازدارنده بوده است، اظهار داشـت: توجه و عنایت در خصوص مبارزه با موادمخدر طی ۲ ماه گذشته بسیار بوده و در نشست قبلی به بحث عرضه و تقاضا پرداخته شده همچنین کارشناسان به صورت کارشناسی به این موضوع اشاره کرده و مردم با مشارکت در نظرسنجی بسیار موضوعات را هدفمند ارائه کردند.
وی با بیان اینکه بهترین پاسخ به سوال نشست گذشته این بود که بیش از ۶۳ درصد به بحث مقابله در حوزه عرضه پرداخته‌اند و رویکرد دستگاه قضایی و پلیس را تائید کردند، ادامه داد: نظرسنجی که مردم ارائه کردند پیام‌هایی را به دنبال داشت تا شاید بتوانیم از طریق این افکارسنجی نقشه راهی داشته و موفق‌تر عمل کنیم.
سردار مویدی با اشاره به اینکه بحث مقابله به لحاظ نظام در ۲ الی ۳ دهه گذشته بسیار پاسخگو بوده است، افزود: نظرسنجی که از سوی مردم صورت گرفت می‌توان از آن به عنوان ارزیابی مثبت اشاره کرد همچنین حوزه‌های فرهنگی و پیشگیری نیز باید متناسب با عرضه صورت گیرند.
رئیس پلیس مبارزه با موادمخدر ناجا با بیان اینکه موادمخدر به عنوان یک پدیده سیاسی، امنیتی و در یک نگاه از سوی سازمان ملل به عنوان جرم سازمان‌یافته تلقی شده است، گفت: سرچشمه عرضه موادمخدر در بیخ گوش ما یعنی کشور افغانستان است بنابراین باید در خصوص مقابله متمرکز شویم.
وی ادامه داد: موضوع فرهنگی و پیشگیری نیز باید صورت گیرد و بنده به عنوان پلیس رویکرد دستگاه قضا، پلیس و سایر دستگاه‌ها را مثبت در زمینه مقابله با موادمخدر می‌دانم.
مویدی بیان کرد: باید به بحث پیشگیری و درمان نیز توجه کرد و سرمایه کلان برای مقابله آن هزینه کنیم.
معضل اعتیاد دوچندان شده است
در ادامه برنامه مناظره همایون هاشمی رئیس سازمان بهزیستی کشور به عنوان پنجمین سخنران اظهار داشت: در این حوزه باید به پایین سن مصرف مواد مخدر، تغییر نوع مواد از سنتی به صنعتی و افزایش مصرف توجه کرد و پیام سازمانی ما این است که معضل اعتیاد دوچندان شده است.
وی ادامه داد: سازمان بهزیستی اعتیاد را به عنوان یک آسیب میانی می‌داند چرا که هم ایجادکننده آسیب‌های دیگر و هم خود معلول آسیب‌های دیگر است. مگر سایر اسیب‌ها مانند طلاق، بزه، غیره کنترل شده است.
وی تصریح کرد: ما نیاز به جهاد و عزم ملی در این حوزه داریم چرا که اگر توانستیم در ۸ سال دفاع مقدس پیروز شویم به این دلیل بود که همه وارد عرصه شدند.
هاشمی افزود: امروز در سازمان ما در حال پروتکل شیشه و برنامه‌ریزی برای آن هستیم در حالی که ۵۰ نوع ماده مخدر دیگر به کشور وارد میشود لذا باید در این زمینه به صورت آبشاری و با برنامه‌ریزی عمل کرده و کمپ‌ها را تقویت کنیم.
رئیس سازمان بهزیستی کشور گفت: نکته‌ای که در این زمینه بسیار مهم است پیشگیری از آسیب‌ها با ورود مددکاران اجتماعی به این عرصه‌هاست. زمانی که خانواده‌ها بیشتر از هرچیز دیگر برای کلاس کنکور بچه‌ها وقت می‌گذارند، باید در حوزه‌های دیگر نیز وقت و هزینه صرف کنند.
وی افزود: ما در حال کار کردن روی کارزار شیشه هستیم و آن را با غربت در شانزده استان اجرا کردیم اما دریغ از کمک یک رسانه.
هاشمی خاطرنشان کرد: قسمت عمده فعالیت‌های ما باید در حوزه آموزش مهارت‌های زندگی، آگاه‌سازی عمومی و پیشگیری باشد تا بتوانیم فرزندان خود را واکسینه کنیم. مقابله در این زمینه جدی است اما پیشگیری جدی‌تر است.
برخوردها موجب کاهش عرضه و تقاضا نشده است
در ادامه برنامه مناظره سوال پیامکی این برنامه مبنی بر اینکه آیا برخوردهای قضایی انتظامی با قاچاقچیان مواد مخدر بازدارنده بوده است. از مهمانان پرسیده شد که حاجبی نماینده وزارت بهداشت در این خصوص گفت: فکر می‌کنم نگاه کلی مردم این است که برخوردها موجب کاهش عرضه و تقاضا نشده است.
ذبحی معاون قضایی دادستانی در پاسخ به این پرسش عنوان کرد: دستاوردها در حوزه برخورد با مواد مخدر فراوان است اما چشم مردم به تعداد معتادانی است که جلوی چشمانشان است که ما نتوانسته‌ایم آنها را جمع کنیم.
جواب منفی مردم به اقدامات در زمینه مبارزه مواد مخدر
طاهری قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه مواد مخدر نیز در این زمینه عنوان کرد: مردم در پاسخ به این سوال جواب منفی خواهند داد. چرا که برخوردها باید در وضعیت فعلی جامعه تاثیرگذار باشد وقتی مردم مشاهده می‌کنند معتاد در سطح جامعه وجود دارد این یعنی اقدامات اثربخش نبوده است. حتی اگر اقدامات فراوانی در این زمینه انجام شده باشد به دلیل عدم آگاهی از اقدامات مردم به این سوال جواب منفی خواهند داد.
سردار مویدی رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر در پاسخ به سوال برنامه گفت: اگر به حجم تهدید نسبت به جامعه و کشور که پنهان است توجه داشته باشیم، اقدامات زیادی برای مبارزه با مواد مخدر صورت گرفته است که توانسته بخش زیادی از این تهدیدها را کاهش دهد. ۶۳ درصد مردم معتقد هستند که ما در بحث برخورد با عرضه مواد مخدر موفق عمل کردهایم.
۲۸ هزار درگیری در ۲۴ سال گذشته توسط نیروی انتظامی با قاچاقچیان موادمخدر
طاهری، قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر اظهار داشت: دسترسی به مواد مخدر آسان شده و دستگاه‌ها و ارگان‌های مربوطه تلاش‌های خود را در زمینه مقابله انجام داده‌اند؛ ۲۸ هزار درگیری در ۲۴ سال گذشته شاهد بودیم که نیروی انتظامی اقدام به مقابله با قاچاقچیان موادمخدر کرده است و ۷ هزار قاچاقچی مواد مخدر کشته شده و ۱۰۵ هزار خودرو توسط نیروی انتظامی که حامل موادمخدر بوده است، مصادره شده است.
وی با بیان اینکه ۵۱ هزار و ۸۶۴ قاچاقچیان موادمخدر تا به امروز کشته شدند و از بیش از ۸۶ هزار تن موادمخدر تا به امروز نیروی انتظامی ۸ هزار تن موادمخدر را کشف کرده است.
طاهری با اشاره به اینکه موضوع اعتیاد تهدیدکننده است و نیاز به اراده بسیار دارد و سیل عظیمی به سوی ایران آمده و ویرانگر است، افزود: اختلال در مقابله با موادمخدر نیز وجود دارد که کالا و عوامل انسانی نیز به عنوان موارد موجود در مبارزه با مواد مخدر مطرح هستند؛ در گذشته ۱۰۱ هزار زندانی محکوم به مواد مخدر داشته‌ایم و اکنون در زندان معتاد نبوده و ۶۳ هزار زندانی محکوم به این امر هستند. در واقع اقدامات موثر صورت گرفته است.
قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر بیان کرد: اعتیاد یک تهدید محسوب می شود، گفت: ۴۰۰ تن مواد مخدر در ۷ ماه گذشته کشف شده که این امر یک رکورد جهانی است. همچنین باید موضوع سران شبکه‌های مربوط به موادمخدر را مدنظر قرار داد.
وی در خصوص سرمایه کلان برای قاچاقچیان مواد مخدر، اظهار داشت: طی ۴ سال گذشته ستاد مبارزه با مواد مخدر اقدامات خوبی انجام داده و ۵۰ میلیون دلار جرایم حاصل از قاچاقچیان کشف شده است که این امر طی ۴ سال بوده ولی طی یک سال ۳ میلیون دلار نیز توسط قاچاقچیان داخل ایران کشف شده است بنابراین ما شاهد قاچاقچیان داخل ایران هستیم.
طاهری در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه باید چه اقداماتی در خصوص مبارزه با مواد مخدر به خصوص در داخل ایران صورت گیرد، گفت: تمام دستگاه‌ها به فکر بوده و سیاست‌های ما در ستاد مبارزه با مواد مخدر اصلاح شده است. همچنین پلیس تخصصی در نیروی انتظامی در این زمینه تشکیل شده تا به صورت حرفه‌ای این مقابله صورت گیرد.
وی با بیان اینکه ۱۶۰۰ دلار گردش مالی موادمخدر وسوسه‌انگیز است، گفت: اینکه چرا تولید موادمخدر شیشه در ایران وجود دارد به دلیل سود بسیار آن است که وسوسه‌انگیز و اغواکننده است.
طاهری با اشاره به اینکه ۵۷ درصد محکومان موادمخدر جدید هستند و به دلیل سود اقدام به این کار کرده‌اند، افزود: از امسال ۷ هزار خودرو حامل موادمخدر توقیف شده که این امر باید قابل توجه قرار گیرد.
نقایص قانونی
در ادمه برنامه ذبحی در پاسخ به این سوال که آیا برخوردهای قضایی کارا بوده یا خیر پاسخ داد: تا قبل از سال ۸۹ و تصویب و اصلاحیه قانون شاید این صحبت‌ها درست بود اما بعد از تصویب قانون سال ۸۹ در این قانون ۶ ماده مخدر روان‌گردان به این موارد اضافه شد و ابزار قضایی برای مقابله با آنها تعیین شد. ما در این زمینه نقایص قانونی داریم ولی معتقدیم که برخوردهای قضایی بسیار موثر بوده است.
وی ادامه داد: کشف کارگاه‌های تولید موادمخدر و تحت کنترل درآمدن قاچاق شیشه خود شاهدی بر این مدعاست.
معاون قضایی دادستان کل کشور در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا اینکه قاچاقچی‌ها زودتر از پلیس بیرون می‌روند درست است یا خیر پاسخ داد: در دوره قبل از اصلاح قانون توزیع‌کنندگان جزئی داشتیم و اینها افراد زیادی بودند که با میزان کمی از موادمخدر به زندان می‌رفتند و این مسئله باعث شیوع اعتیاد در زندانها می‌شد.
وی ادامه داد: اهل فن نیز می‌گویند جای افراد معتاد نیست. در دوره قبلی ریاست قوه قضائیه گفتند که زندان جای نگهداری معتادان نباشد و با توجه به قانون سال ۸۹ معتادان باید در مراکز درمانی نگهداری شوند.
جواب منفی مردم به اقدامات در زمینه مبارزه مواد مخدر
طاهری قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه مواد مخدر نیز در این زمینه عنوان کرد: مردم در پاسخ به این سوال جواب منفی خواهند داد. چرا که برخوردها باید در وضعیت فعلی جامعه تاثیرگذار باشد وقتی مردم مشاهده می‌کنند معتاد در سطح جامعه وجود دارد این یعنی اقدامات اثربخش نبوده است. حتی اگر اقدامات فراوانی در این زمینه انجام شده باشد به دلیل عدم آگاهی از اقدامات مردم به این سوال جواب منفی خواهند داد.
سردار مویدی رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر در پاسخ به سوال برنامه گفت: اگر به حجم تهدید نسبت به جامعه و کشور که پنهان است توجه داشته باشیم، اقدامات زیادی برای مبارزه با مواد مخدر صورت گرفته است که توانسته بخش زیادی از این تهدیدها را کاهش دهد. ۶۳ درصد مردم معتقد هستند که ما در بحث برخورد با عرضه مواد مخدر موفق عمل کردهایم.
۲۸ هزار درگیری در ۲۴ سال گذشته توسط نیروی انتظامی با قاچاقچیان موادمخدر
طاهری، قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر اظهار داشت: دسترسی به مواد مخدر آسان شده و دستگاه‌ها و ارگان‌های مربوطه تلاش‌های خود را در زمینه مقابله انجام داده‌اند؛ ۲۸ هزار درگیری در ۲۴ سال گذشته شاهد بودیم که نیروی انتظامی اقدام به مقابله با قاچاقچیان موادمخدر کرده است و ۷ هزار قاچاقچی مواد مخدر کشته شده و ۱۰۵ هزار خودرو توسط نیروی انتظامی که حامل موادمخدر بوده است، مصادره شده است.
وی با بیان اینکه ۵۱ هزار و ۸۶۴ قاچاقچیان موادمخدر تا به امروز کشته شدند و از بیش از ۸۶ هزار تن موادمخدر تا به امروز نیروی انتظامی ۸ هزار تن موادمخدر را کشف کرده است.
طاهری با اشاره به اینکه موضوع اعتیاد تهدیدکننده است و نیاز به اراده بسیار دارد و سیل عظیمی به سوی ایران آمده و ویرانگر است، افزود: اختلال در مقابله با موادمخدر نیز وجود دارد که کالا و عوامل انسانی نیز به عنوان موارد موجود در مبارزه با مواد مخدر مطرح هستند؛ در گذشته ۱۰۱ هزار زندانی محکوم به مواد مخدر داشته‌ایم و اکنون در زندان معتاد نبوده و ۶۳ هزار زندانی محکوم به این امر هستند. در واقع اقدامات موثر صورت گرفته است.
قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر بیان کرد: اعتیاد یک تهدید محسوب می شود، گفت: ۴۰۰ تن مواد مخدر در ۷ ماه گذشته کشف شده که این امر یک رکورد جهانی است. همچنین باید موضوع سران شبکه‌های مربوط به موادمخدر را مدنظر قرار داد.
وی در خصوص سرمایه کلان برای قاچاقچیان مواد مخدر، اظهار داشت: طی ۴ سال گذشته ستاد مبارزه با مواد مخدر اقدامات خوبی انجام داده و ۵۰ میلیون دلار جرایم حاصل از قاچاقچیان کشف شده است که این امر طی ۴ سال بوده ولی طی یک سال ۳ میلیون دلار نیز توسط قاچاقچیان داخل ایران کشف شده است بنابراین ما شاهد قاچاقچیان داخل ایران هستیم.
طاهری در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه باید چه اقداماتی در خصوص مبارزه با مواد مخدر به خصوص در داخل ایران صورت گیرد، گفت: تمام دستگاه‌ها به فکر بوده و سیاست‌های ما در ستاد مبارزه با مواد مخدر اصلاح شده است. همچنین پلیس تخصصی در نیروی انتظامی در این زمینه تشکیل شده تا به صورت حرفه‌ای این مقابله صورت گیرد.
وی با بیان اینکه ۱۶۰۰ میلیارد دلار گردش مالی موادمخدر وسوسه‌انگیز است، گفت: اینکه چرا تولید موادمخدر شیشه در ایران وجود دارد به دلیل سود بسیار آن است که وسوسه‌انگیز و اغواکننده است.
طاهری با اشاره به اینکه ۵۷ درصد محکومان موادمخدر جدید هستند و به دلیل سود اقدام به این کار کرده‌اند، افزود: از امسال ۷ هزار خودرو حامل موادمخدر توقیف شده که این امر باید قابل توجه قرار گیرد.
نقایص قانونی
در ادمه برنامه ذبحی در پاسخ به این سوال که آیا برخوردهای قضایی کارا بوده یا خیر پاسخ داد: تا قبل از سال ۸۹ و تصویب و اصلاحیه قانون شاید این صحبت‌ها درست بود اما بعد از تصویب قانون سال ۸۹ در این قانون ۶ ماده مخدر روان‌گردان به این موارد اضافه شد و ابزار قضایی برای مقابله با آنها تعیین شد. ما در این زمینه نقایص قانونی داریم ولی معتقدیم که برخوردهای قضایی بسیار موثر بوده است.
وی ادامه داد: کشف کارگاه‌های تولید موادمخدر و تحت کنترل درآمدن قاچاق شیشه خود شاهدی بر این مدعاست.
معاون قضایی دادستان کل کشور در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا اینکه قاچاقچی‌ها زودتر از پلیس بیرون می‌روند درست است یا خیر پاسخ داد: در دوره قبل از اصلاح قانون توزیع‌کنندگان جزئی داشتیم و اینها افراد زیادی بودند که با میزان کمی از موادمخدر به زندان می‌رفتند و این مسئله باعث شیوع اعتیاد در زندانها می‌شد.
زندان جای افراد معتاد نیست
وی ادامه داد: اهل فن نیز می‌گویند زندان جای افراد معتاد نیست. در دوره قبلی ریاست قوه قضائیه گفتند که زندان جای نگهداری معتادان نباشد و با توجه به قانون سال ۸۹ معتادان باید در مراکز درمانی نگهداری شوند.
سردار مویدی رئیس پلیس مبارزه با موادمخدر در پاسخ به این پرسش که آیا پلیس برای مقابله با موادمخدر مشکلی ندارد و دستگاه قضا با قاچاقچیان برخورد می‌کند، گفت: ابتدا باید بگویم که من موضوع فقر فرهنگی را قبول ندارم بلکه در مساله اعتیاد با فقر آموزش، اطلاع‌رسانی و آگاهی مواجه هستیم و فرهنگ جامعه ما عمیق است بنابراین اصطلاحاتی همچون فقر فرهنگی بدآموزی است.
یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر معتاد حرفه‌ای
در ادامه طاها طاهری قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به اینکه ۳۳ درصد معتادان تحصیلات بالاتر از فوق‌دیپلم دارند، گفت: در شمارش معتادان مشکلاتی وجود دارد، تا سال ۸۹ اعتیاد جرم محسوب می‌شد، بنابراین شاهد مخفی‌کاری در این زمینه بودیم و افراد همیشه سعی می‌کردند تا اعتیاد خود را پنهان کنند. طبق بررسی‌هایی که انجام دادیم در سال ۸۹ و ۹۰ یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر وابسته قطعی یعنی معتاد حرفه‌ای بودند.
وی بیان کرد: دلایل اعتیاد فقر نیست بلکه کارکردهای آن یعنی تفریح، و رفع مشکلات روحی است. بنابراین باید با کارکردهای اعتیاد مقابله کرد؛ هم‌اکنون ۶۳ درصد جامعه معتادان شاغل هستند.
اعتیاد با دو گرم شیشه
در ادامه برنامه مناظره همایون هاشمی رئیس سازمان بهزیستی با اشاره به اینکه بنده به فقر فرهنگی معتقد هستم عنوان کرد: در چرایی و شیوع شناسی اعتیاد معتقدیم تعریف ارزشها به هم خورده است و سرمایه‌های اجتماعی همچون اعتیاد و همدلی تضعیف شده است. بنابراین باید بگویم که به طور جدی با مشکلات فرهنگی مواجه هستیم و باید به مفاهیم اساسی سبک زندگی که دستخوش تغییر شده است بپردازیم. هم‌اکنون شیوه فرزندپروری در جامعه دچار تغییر شده است.
وی بیان کرد: درست است که مصرف موادمخدر جرم است اما دسترسی به آن آسان است بنابراین باید به دنبال محدودسازی شبکه‌های کوچک توزیع موادمخدر باشیم. دو گرم شیشه هم می‌تواند چندین نفر را معتاد کند. باید تلاش کرد شبکه‌های پایین‌دستی محدود شود.
امروز اگر بعد از ۳۵ سال بگوییم فقر فرهنگی داریم بسیار زشت است
سردار مویدی در ادامه گفت: یک واقعیت امروز مطرح است و آن این بوده که کشور افغانستان در بیخ گوش ما بوده و موادمخدر را وارد کشور ما می‌کند. ما در این زمینه شاهد یک سونامی و سیل هستیم؛ با ترفند سیاسی و غیرسیاسی این موضوع اتفاق افتاده و باید این امر را مورد توجه قرار دهیم.
وی با بیان اینکه سازمان بهزیستی و آموزش و پرورش نباید امروز بعد از ۳۵ سال بگویند که فقر فرهنگی داریم چرا که در شأن کشور ما نیست، ادامه داد: پلیس و دستگاه قضا امروز صاحب مدل و نظریه است و در بحث مبارزه با موادمخدر به عنوان الگو مطرح است ولی ما نمی‌توانیم بگوییم بعد از ۳۵ سال فقر فرهنگی داریم که چرا این امر بسیار زشت است.
سردار مویدی با بیان اینکه رئیس سازمان بهزیستی و وزیر آموزش و پرورش باید به این موضوع و فقر فرهنگی که دامن‌گیر است توجه کنند، افزود: مگر امکانات نداریم. مگر تجهیزات نداریم چطور موضوع فیزیکی جواب می‌دهد ولی رسانه‌ها و صداوسیما در این زمینه اقدام موثری انجام ندادند و شاهد فقر فرهنگی هستیم.
مشکل در موضوع فرهنگی یک واقعیت است
هاشمی رئیس سازمان بهزیستی در پاسخ به سردار مویدی گفت: شما احساسی صحبت می‌کنید چرا که اعتیاد یک معضل اجتماعی است و ما تعارف نداریم.
وی با بیان اینکه ما شاهد فقر فرهنگی بوده و این موضوع واقعیت است و باید مشکل فرهنگی حل شود چرا که در مدنیت، شهریت و تعاملات این موضوع مطرح است و پیامدهایی به دنبال داشته بنابراین یک توهین محسوب نشده و واقعیت است.
هاشمی گفت: جامعه‌شناسان و دانشجویان مطالعات بسیاری در این زمینه داشتند و ما شاهد مشکلات بسیاری و اعتیاد نیز یکی از موارد است بنابراین آموزش و آگاه‌سازی باید صورت گیرد.
اعتیاد هوشمند است
در ادامه برنامه مناظره احمد حاجبی در پاسخ به اظهارات سردار احمدی‌مقدم مبنی بر اینکه در حوزه درمان نیز گام‌های موثری برداشته نشده اظهار داشت: مساله بسیار بزرگ است و هجمه آن در بحث عرضه و تقاضا مهم و مورد توافق همه دوستان است.
حاجبی ادامه داد: اعتیاد هوشمند است و رقم‌های میلیارد دلاری سودآوری آن باعث میشود تا طرف مقابل آرام ننشیند.
وی افزود: وزارت بهداشت و درمان نیز در حوزه درمان آرام ننشسته و بنده مایلم به چند آمار در این زمینه اشاره کنم. در حال حاضر ۵ هزار و ۲۹۲ مرکز درمان به صورت نگهداری و ۱۰۹ مرکز گذری برای بیمارانی که سخت در دسترس، خیابانی و غالبا بی‌خانمان هستند ایجاد کردهایم.
حاجبی تصریح کرد: نگاه مردم ما به اعتیاد نگاه پرهیزمداری است یعنی درمان به سمتی برود که یک فرد بعد از پاک شدن دیگر از مواد مخدر استفاده نکند اما در حال حاضر از هر ۱۰۰ نفر معتاد بعد از پاک شدن ۹۵ نفر مجدداً به مصرف موادمخدر روی می‌آورند.
در ادامه مجری برنامه پرسید دلیل برگشت معتادان به مواد مخدر چیست، که حاجبی پاسخ داد: اعتیاد مانند سرطان بیماری است که عودکننده است و یک فرد معتاد به دلیل احساس لذت بعد از مصرف مواد مخدر و فعال شدن سیستم پاداش مرکزی دوباره به مصرف مواد روی می‌آورد.
در ادامه مجری برنامه پرسید آیا تنها احساس لذت باعث میشود که معتادان به سمت مواد برگردند یعنی فقر و بدبختی و بی‌شعوری باعث این مساله نمی‌شود که حاجبی پاسخ داد: فرایند درمان اعتیاد نشان می‌دهد که این بیماری عودکننده است اما از سوی دیگر شواهد نشان می‌دهد که درمان نگهدارنده نسبت به سایر روش‌ها ۶۰ درصد امکان موفقیت بیشتری دارد.
فرد معتاد پاک شده مانند یک انسان کامل نیاز به شغل و حمایت دارد
در ادامه همایون هاشمی اظهار داشت: در حوزه پیشگیری و رسیدن به حرکت جامع در زمینه اعتیاد ۴ پایه اصلی میزان دسترسی، درمان، پیشگیری و کاهش و حمایت‌های اجتماعی مهم هستند باید به مقوله حمایت اجتماعی توجه بیشتری شود چرا که یک فرد معتاد پاک شده مانند یک انسان کامل نیاز به شغل و حمایت دارد.
وی ادامه داد: میزان دسترسی در بحث مقابله با اعتیاد بسیار اهمیت دارد چرا که بسیاری از جوانان ما توسط معتادان خرده‌پا به اعتیاد دچار می‌شوند.
برای مقابله قضایی و انتظامی با مشکلاتی مواجه هستیم
در ادامه مناظره ذبحی معاون قضایی دادستان کل کشور با اشاره به اینکه برای مقابله قضایی و انتظامی با مشکلاتی مواجه هستیم،گفـت: بر اساس مواد ۱۵ و ۱۶ قانون ابزارهایی در اختیار داریم که اگر به خوبی اجرا شود به خوبی می‌توانیم در بحث عرضه و تقاضا مقابله داشته باشیم اما شاهد هستیم که ۳ سال از اجرای قانون می‌گذرد اما مراکز درمانی کافی در کشور نداریم و دادستان معتاد را به مراکز درمانی ارجاع می‌دهد اما تعداد این مراکز کافی نیست.
وی افزود: زندانها شرایط خوبی دارند از جهت کنترل اعتیاد، اما با وصفی که در قانون پیش‌بینی شده ظرفیت کافی برای نگهداری معتادان نداریم؛ اردوگاه‌هایی باید ایجاد شود تا زندانها را طبقه‌بندی کنیم و برنامه آموزش در زندانها داشته باشیم که در این زمینه دست ما بسته است. آنچه که مهم است دیدگاه مدیریت زندان است و اینکه در زندان آرامش وجود داشته باشد حتی اگر اعتیاد وجود دارد؛ امروز شاهد هستیم با وجود کمبود امکانات و با اجرای طرح‌هایی همچون متادون درمانی اکثر زندانها به سمت پاک کردن معتادان می‌روند.
در برخی از استانها قانون به نحو احسن انجام نشده است
سردار مویدی در ادامه اظهار داشت: دستگاه قضایی و پلیس از انقلاب تا به امروز اقدامات موثری در زمینه مقابله و مبارزه با موادمخدر انجام داده و موثر عمل کرده است.
بنده به عنوان رئیس پلیس مطرح می‌کنم آنگونه که باید و شاید اقدامات صورت نگرفته ولی عنایت‌هایی انجام شده است.
وی با بیان اینکه خلأ‌هایی داریم ولی در کلیت اقدامات موثر انجام شده است، ادامه داد: ایرادهایی وجود دارد ولی دستگاه قضایی به اقدامات لازم پرداخته است؛ در برخی از استانها قانون به نحو احسن انجام نشده و گاهی قاضی اشتباه عمل کرده است البته این موضوع را به عنوان یک پلیس مطرح می‌کنم.
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر با اشاره به اینکه دستگاه‌های خاص و عام باید در این زمینه اقدام کنند و اینکه آقای هاشمی رئیس سازمان بهزیستی مطرح می‌کنند من احساسی عمل کردم اشتباه است چرا که بسیار خونسرد هستم ولی باید موضوع فرهنگی نیز مدنظر قرار گیرد چرا که دچار مشکل در این زمینه هستیم. در واقع تا کی باید به خودکفایی رسیده و مشکلات حل شود.
وی با اشاره به اینکه مقوله فرهنگی یکی از مواردی است که باید به آن تاکید شود و پلیس و دستگاه قضایی وقتی صفر مرزی را بسته باید بسترها نیز در این زمینه فراهم شود و دستگاه‌های دیگر مانند آموزش و پرورش، نهاد خانواده، وزارت بهداشت و درمان و دانشگاه‌ها و حوزه علمیه در این زمینه اقداماتی انجام دهند.
سردار مویدی بیان کرد: عزم و اراده جدی در زمینه مبارزه با مواد مخدر از سوی برخی از دستگاه‌ها وجود ندارد چرا که این موضوع را جدی نگرفته‌اند و ما شاهد فقر فرهنگی هستیم بنابراین حوزه فرهنگی و پیشگیری باید مدنظر قرار گیرد و عزم و اراده جدی صورت گیرد.
وی با بیان اینکه وقتی من پلیس به دستگاه قضا در خط مقدم قرار گرفته و این موضوع را جدی می‌گیریم باید دستگاه‌های دیگر نیز این موضوع را جدی بگیرند؛ در حوزه مقابله همه دستگاه‌ها باید آمادگی داشته باشند و اقدامات لازم صورت گیرد.
در ادامه حاجبی در پاسخ به این سوال که آیا جوانان به علت ضعف فرهنگی یا داشتن پول زیاد و یا به علت فقر به دنبال اعتیاد می‌روند، اظهار داشت: جمعیت مخاطبی که در تحقیق آقای طاهری مطرح میشود نمونه خوب و گویایی نیستند.
طاهری پاسخ داد: باید طبقات اجتماعی در این حوزه رصد شوند، وزارت بهداشت و درمان خود آخرین رصد را به خوبی در کل کشور و در میان جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله انجام داده که نتیجه آن نشان می‌دهد کسب لذت، کنجکاوی، تفریح، رفع مسائل روحی، در دسترس بودن و فشار دوستان به تدریج عواملی هستند که باعث روی آوردن جوانان به اعتیاد شده‌اند.
وی ادامه داد: در مورد تحقیقی که در میان دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده، نیز تجربه کردن، داشتن اوقات خوب، وقت‌گذرانی، احساس خوب، بی‌حوصلگی، ناکامی و عصبیت عواملی هستند که باعث شده تا نمونه این تحقیق به موادمخدر روی بیاورند.
در ادامه مجری برنامه پرسید چرا جوانان برای خوشگذرانی مثلا به سراغ اسب‌سواری و یا ورزش‌های دیگر نمی‌روند، که طاهری پاسخ داد: کارکرد اجتماعی قصه همین نکات است، متولیان اجتماعی باید به این موضوع بپردازند که کارکرد اعتیاد را حذف و برای آن جایگزین‌های مناسب تعیین کنند.
قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: فعالیت‌های قوه قضائیه در دوره اخیر بسیار ستودنی است اما بحث بر سر اثربخشی موضوعات است. در کل دنیا به دنبال اثربخشی مجازات هستند و اینکه باید افراد در زندان متنبه شوند. آیا زندان‌های ما برای معتادان شرایط سخت ایجاد می‌کنند.
وی افزود: ما در سال ۹۰ بودجه بسیاری را به سازمان زندانها اختصاص دادیم تا برای معتادان و محکومان مواد مخدر اردوگاه نگهداری ساخته شود اما اگر بخواهیم به آنها حقوق شهروندی بدهیم همچنان به جرم خود ادامه خواهند داد و بعد از آزادی مجددا با انجام جرم به این مکان‌ها باز می‌گردند.
طاهری تصریح کرد: منظور نیروی انتظامی همین است چه کنیم که مجازات جنبه بازدارندگی داشته باشد چه کنیم که جمعیت سالم وارد این قضیه نشوند. چه کنیم که در قاچاق مواد مخدر مشارکت ایجاد نشود. ما باید به مردم بگوییم که چه کار باید بکنیم.
حجمه موادمخدر نیازمند کمک همه دستگاه‌ها
ذبحی، معاون قضایی دادستان کل کشور بیان کرد: با توجه به بزرگ بودن حجمه موادمخدر ما نیازمند کمک همه دستگاه‌ها بوده که به صحنه بیایند و این امر یک نگرانی بوده و تهدیدکننده است بنابراین باید همه دستگاه‌ها سهم خود را در این زمینه داشته باشند چرا که یک دستگاه نمی‌تواند با این پدیده گسترده مبارزه کند بنابراین باید در این زمینه تلاش کنیم.
عدم تشکیل جلسات ستاد مبارزه با موادمخدر به ریاست رئیس‌جمهور
وی با بیان اینکه نگرانی بسیاری در این زمینه وجود دارد و همه مسئولان باید در این زمینه اقدام کنند، ادامه داد: در راستای مبارزه و مقابله با موادمخدر اقدامات کافی نبوده و باید پیش از این اقدامات صورت گیرد. ستاد مبارزه با موادمخدر که به ریاست رئیس‌جمهور است در طول ۸ سال در خصوص معضل مهم اعتیاد مبارزه کرده ولی مقرر بوده ۱۱ جلسه تشکیل شود ولی ۸ جلسه آن تشکیل نشده که این امر قابل توجه است.
معاون قضایی دادستان کل کشور با اشاره به اینکه نه تنها ستاد مبارزه با موادمخدر بلکه تمام سه قوه باید به میدان بیایند و در زمینه مقابله با موادمخدر اقدام کنند گفت: همه باید از ظرفیت‌های خود استفاده کرده و در زمینه مبارزه با موادمخدر گام برداند.
یک میلیون و ۳۵۰ هزار معتاد
وی ادامه داد: ما یک میلیون و ۳۵۰ هزار معتاد داریم که به این معنا که ۱۰ درصد جامعه گرفتار موادمخدر هستند.
تاسیس ۷۰۰ کمپ مجوزدار استاندارد
هاشمی رئیس سازمان بهزیستی در ادامه مناظره با اشاره به اینکه در بحث اعتیاد مداخله یک بحث و پیشگیری بحث دیگری است، گفت: پیشگیری باید عالمانه و هوشیارانه باشد در سازمان بهزیستی برای درمان معتادان کمک می‌کنیم، سال گذشته وزیر بهداشت وقت از بنده پرسید که چه تعداد کمپ ترک اعتیاد مجاز داریم که در پاسخ گفتم ۱۷۲ کمپ اما به بیش از ۶۰۰ کمپ استاندارد احتیاج داریم. امسال توانستیم ۷۰۰ کمپ مجوزدار استاندارد تاسیس کنیم که در آنجا روحانی، مددکار و پزشک وجود دارد.
اعتیاد دانشجویان علوم پزشکی دانشگاه تهران
در ادامه مناظره طاها طاهری قائم‌مقام دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر با اشاره به اینکه ۱۵.۷ درصد از افراد برای کسب لذت به سراغ اعتیاد می‌روند، عنوان کرد: طبق بررسی که در میان دانشجویان علوم پزشکی دانشگاه تهران انجام دادیم متوجه شدیم که ۲.۷ درصد پسران و ۰.۷ درصد دختران مصرف‌کننده موادمخدر هستند. ۳۳ درصد معتادان و قاچاقچیان ما دارای مدرک لیسانس به بالاتر هستند و این نشان می‌دهد که اعتیاد ربطی به فرهنگ ندارد.
در ادامه هاشمی رئیس سازمان بهزیستی عنوان کرد: این یک مطالعه است باید پهنه کشور را در نظر بگیریم.
انتقاد به وزرای بهداشت و علوم
سردار مویدی رئیس پلیس مبارزه با موادمخدر ناجا با اشاره به اینکه وزیر بهداشت و وزیر علوم و سایر دستگاه‌ها که مدعی فرهنگ‌سازی هستند در چند سال گذشته تا چه اندازه در جلسات ستاد مبارزه با موادمخدر شرکت کرده‌اند. حس مبارزه با موادمخدر باید ابتدا از میان مسئولان بروز پیدا کند.
۵ هزار گروه محله محور
در ادامه همایون هاشمی اظهار داشت: واقعیت امر این است که در این عرصه پیچیده باید به صورت تلفیقی عمل شود چرا که بهزیستی تنها یک قسمت کوچکی از دولت است.
وی ادامه داد: ما در حال حاضر ۵ هزار گروه محله محور را در محلات تشکیل دادیم و با توزیع کتاب‌های متعدد در حوزه آموزشی به پیشگیری پرداخته‌ایم. ما معتقدیم عرصه درمان یک پروتکل بین‌المللی دارد و در حال حاضر در کل دنیا در حال اجراست.
وی افزود: سازمان بهزیستی ۲۰ سال است که در این زمینه فعالیت می‌کند و ما در محیط‌های حرفه‌ای و فنی مانند فضای دانشگاه و آموزش و پرورش حضور داشتیم. اما حضور مددکاران باید پررنگ‌تر شود و جای سخت کار همین‌جاست چرا که با سنگ‌اندازی‌های متعدد مددکاران ما را از ادامه فعالیت خسته می‌کند.
دریغ از انسجام میان فعالیت دستگاه‌ها
رئیس سازمان بهزیستی تصریح کرد: ما ۲۰ سال است که در حوزه آموزش مبتنی بر جامعه فعالیت می‌کنیم اما دریغ از انسجام میان فعالیت دستگاه‌های مربوط، ما داریم به سمتی می‌رویم که آموزش بر مبنای مدل مبتنی بر جامعه را توسعه دهیم چرا که در این عرصه مشکلات جدی است.
در ادامه سردار مویدی رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا اظهار داشت: برای گزارش عملکرد و کارکردها باید به سراغ این مطلب برویم که کدام دستگاه‌ها به وظایف خود پایبند بوده‌اند.
وی ادامه داد: در دنیا استراتژی مبارزه با مواد مخدر در مناطق مختلف متفاوت است. به طور مثال در اروپا و آمریکا رویکرد متوازن عرضه و تقاضا در آفریقا رویکرد کنترل و پیشگیری، در آسیای جنوب غربی مبارزه با تولید، قاچاق و مصرف مواد مخدر و در اقیانوسیه رویکرد کاهش مصرف پیگیری میشود.
مویدی تصریح کرد: در دنیا شیپور مبارزه با مواد مخدر به صدا درآمده اما ما کی می‌خواهیم این شیپور را به صدا درآوریم.
وی همچنین گفت: میان دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر و خود ستاد تفاوت است چرا که ما در حال حاضر چیزی به نام ستاد نداریم. در نشستی که با حضور ریاست جمهوری داشتیم بنده عرض کردم که ستاد چند سالی است که تعطیل است در حال حاضر وزیر کشور در این زمینه خوب فعالیت می‌کند اما دبیرخانه با ستاد فرق می‌کند باید توجه کرد که ما چند بار به صورت کلی در ستاد مبارزه با مواد مخدر جلسه داشته‌ایم.
مویدی افزود: در روز صدها جوان ما فدا می‌شوند. این احساس مسئولیت در ستاد مبارزه با مواد مخدر که ریاست آن به عهده ریاست جمهوری است، باید به یک جایی برسد. در دوران ریاست جمهوری آقای احمدی‌نژاد نیز ستاد فعالیت‌هایی داشت اما در سالهای آخر دوره ایشان تعطیل شد.
وی خاطرنشان کرد: این ستاد ۱۲ عضو دارد و سیاستگذاری و هدفگذاری و هماهنگی فعالیت‌ها باید به حضور این ۱۲ عضو انجام شود.