ثروتی که به جیب‌مان نمی‌رود
یک جامعه شناس سمنانی، گفت: سرمایه اجتماعی یکی از اجزای ثروت ملت‌ها برای دستیابی به توسعه پایدار است.
علیرضا ایزد پور در گفت‌وگو با (ایسنا)، افزود: سرمایه اجتماعی مجموعه‌ای از شبکه‌ها، هنجارها و ارزش‌هایی است که همکاری درون گروه‌ها و بین گروه‌ها را در راستای کسب منافع متقابل تسهیل می‌کند.
وی با بیان اینکه دیدگاه جهانی، بین چهار جزء تشکیل دهنده ثروت ملت‌ها، تمایز قائل می‌شود، اظهارکرد: سرمایه طبیعی، سرمایه تولید شده یا دست ساز بشر، سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی چهار نوع سرمایه‌ای هستند که بانک‌های جهانی ثروت ملل را بر اساس آنها می سنجند.
این مدرس دانشگاه گفت: سرمایه طبیعی، دارایی‌های خداداد و محیطی نظیر زمین، آب، جنگل، معادن، گیاهان، جانواران و… را شامل می شود که به بعد محیطی توسعه پایدار مربوط می‌شوند.
ایزدپور سرمایه انسانی را یکی دیگر از معیارهای بانک جهانی برای بخش ثروت ملل عنوان کرد و گفت: سرمایه انسانی ظرفیت‌های سازنده افراد است که بر مهارت، آموزش، خلاقیت و… مبتنی است و همراه با سرمایه اجتماعی بعد اجتماعی توسعه پایدار را تشکیل می دهد.
این جامعه شناس و مدرس دانشگاه همچنین گفت: سرمایه تولید شده یا دست ساز بشر نظیر کارخانه‌ها، ساختمان‌ها، تجهیزات زیربنایی مثل خطوط راه آهن و جاده‌ها، پالایشگاه‌ها از دیگر ثروت‌های ملل محسوب می‌شود.
جامعه دارای سرمایه اجتماعی بالا انحرافات و بزهکاری‌های کمتری دارد
مدیرعامل بنیاد صیانت از خانواده استان سمنان، سرمایه اجتماعی را یکی از اجزای ثروت ملت‌ها برای دستیابی به توسعه پایدار عنوان کرد و افزود: مفهوم سرمایه اجتماعی در کشور ما سابقه‌ای ۲۰ ساله دارد و این سرمایه از تعامل‌های هر روز بین افراد جامعه به وجود می آید و به تنهایی در فرد یا ساختار جامعه نهفته نیست بلکه در فضای تعامل و ارتباطات اجتماعی بین افراد وجود دارد.
ایزدپور اعتماد، آگاهی و مشارکت را سه فاکتور اساسی برای سرمایه اجتماعی عنوان کرد و گفت: در جامعه‌ای که سرمایه اجتماعی بالا است اعتماد بین افراد، اعضای خانواده و در سطح کلان تر در جامعه نیز بالاست و افراد در جامعه احساس امنیت دارند.
این جامعه شناس سمنانی یادآور شد: سرمایه اجتماعی خمیر مایه و ملات پیوند افراد جامعه با یکدیگر است و در جامعه‌ای که سرمایه اجتماعی بالا باشد تعداد نهادهای غیر دولتی و NGO ها بالاست و افراد جامعه در تشکل‌های غیردولتی و داوطلبانه برای ساختن جامعه مشارکت می‌کنند.
وی خاطرنشان کرد: در جامعه‌ای که از سرمایه اجتماعی پایینی برخوردار است نارضایتی و مهاجرت طبقه متوسط شهری و کاهش دسترسی به خدمات اجتماعی بیشتر مشاهده می شود.
ایزدپور اظهار کرد: در جامعه‌ای که از لحاظ سرمایه اجتماعی بسیار فقیر است، فضای ترس و وحشت جایگزین روح همکاری و مشارکت در زندگی اجتماعی می‌شود.
این مددکار اجتماعی با اذعان به اینکه سرمایه اجتماعی با رفاه رابطه مستقیم دارد و جامعه مرفه دارای سرمایه اجتماعی بالایی است افزود: سرمایه اجتماعی در مورد مدینه فاضله سخن نمی گوید، جهان ایده آلی که همه ما خوب هستیم و رفتارمان مناسب است بلکه در مورد اندازه گیری کیفیت روابطی بحث می کند که امکان دارد رفاه را افزایش یا کاهش دهند.
وی تصریح کرد: یکی از راههای اندازه گیری سرمایه اجتماعی استفاده از آمارهای انحرافات اجتماعی از قبیل میزان جرم و جنایت، فروپاشی خانواده، مصرف مواد مخدر، خود کشی، فرار از پرداخت مالیات، فرار دختران، سرقت، قتل و سایر مشکلات اجتماعی است و به عبارتی دیگر وجود مشکلات اجتماعی مختلف در جامعه را می‌توان نشانه‌ای از نبود سرمایه اجتماعی یا کمبود سرمایه اجتماعی در جامعه دانست.
پیوندهای اجتماعی مادران، خطر کودک آزاری را کاهش می دهد
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران شعبه سمنان ادامه داد: براساس تحقیقات انجام شده پیوندهای اجتماعی موجب کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر می‌شود و یا پیوندهای اجتماعی مادران، خطر کودک آزاری را کاهش می‌دهد.
ایزد پور ادامه داد: سرمایه اجتماعی در خانواده باعث فراهم آوردن شبکه حمایت برای اعضای خانواده می‌شود که این حمایت می تواند مصرف مواد مخدر و خشونت خانگی را که به رفتارهای خشونت بار در جامعه می‌انجامد را کاهش دهد.
مشارکت اساسی مردم نباید تنها به انتخاب رئیس جمهور ختم شود
این مدرس دانشکده روانشناسی دانشگاه سمنان با اشاره به خلق حماسه سیاسی و مشارکت بیش از ۷۲ درصدی مردم در پای صندوقهای رأی خاطر نشان کرد: در جامعه‌ای که نرخ مشارکت مردم در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی بالاست سرمایه اجتماعی بالا است اما نکته مهم در اینجا این است که این مشارکت تنها به انتخاب رئیس جمهور و… ختم نشود بلکه این مشارکت باید تداوم داشته باشد و فرد این احساس را داشته باشد که جامعه به صورت مستمر از توان او به عنوان یک نیروی انسانی استفاده می‌کند.
وی با اشاره به سخنان رئیس جمهور منتخب مبنی بر اینکه سرمایه اجتماعی یکی از مقوله‌های مورد توجه من است و قطعاً در اداره امور از نیرو و توان نهادهای غیر دولتی استفاده خواهم کرد، خاطر نشان کرد: اگر در جامعه‌ای ملاک انتخاب افراد بر اساس توان و لیاقت آنها باشد و شایسته سالاری حاکم باشد نشاندهنده این است که مشارکت سیاسی تنها در زمان انتخابات بالا نیست و در همه امور از مشارکت افراد استفاده می شود و این یعنی همان سرمایه اجتماعی و در جامعه با سرمایه اجتماعی بالا بحث قوم و جناح و رابطه مطرح نبوده و افراد بر اساس توانایی هایشان به کار گمارده می شوند.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه متأسفانه در کشور ما سرمایه اجتماعی بسیار ضعیف بوده تصریح کرد: سرمایه اجتماعی یکی از فاکتورهای پیشرفت و توسعه کشورها است و باید کشورها برای اینکه در سطح جهانی عقب افتاده نبوده و از لحاظ ثروت جهانی جزو کشورهای مطرح باشند باید در ابعاد مختلف سرمایه، نمره بالا کسب کنند.
راههای تقویت سرمایه اجتماعی
ایزدپور با اشاره به ضرورت تقویت سرمایه اجتماعی در جامعه اظهارکرد: یکی از راههای تقویت سرمایه اجتماعی این است که ما بتوانیم بستر حضور تشکل ها، سازمان‌ها و نهادهای غیر دولتی را در جامعه فعال کنیم و همچنین ایجاد اعتماد در سطح جامعه یکی دیگر از راههای تقویت سرمایه اجتماعی است که در این صورت مردم در بسترهای مختلف فردی و خانوادگی احساس امنیت دارند و به هم اعتماد می کنند.
وی در پایان تصریح کرد: امروز سرمایه اجتماعی نقشی بسیار مهمتری از سرمایه فیزیکی و انسانی در جامعه ایفا می‌کند و شبکه های روابط جمعی، انسجام بخش میان انسان‌ها و سازمان‌ها است. در نبود سرمایه اجتماعی سایر سرمایه‌ها اثر بخشی خود را از دست می دهند و بدون سرمایه اجتماعی پیمودن راههای توسعه و تکامل فرهنگی و اقتصادی ناهموار و دشوار است.