ایران خط مقدم مخدرها
پلیس مبارزه با موادمخدر دیروز اعلام کرد که کشفیات انواع موادمخدر توسط پلیس در ۵ ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۵ درصد افزایش داشته است، در این مدت بزرگ‌ترین باند مافیایی بین‌المللی ترانزیت موادمخدر نیز در کشور منهدم و ۲۱۵ تن انواع موادمخدر شامل ۱۶۶ تن تریاک، یک تن ماده مخدر صنعتی شیشه و مقادیری حشیش و هروئین کشف و ضبط شده است. به‌گفته سردار علی مویدی، رئیس پلیس مبارزه با موادمخدر ناجا، ماموران ناجا در این مدت موفق شده‌اند یک هزار و۱۰۰ باند ترانزیت موادمخدر را شناسایی و منهدم کرده و درگیری با قاچاقچیان موادمخدر ۵۰ درصد رشد داشته است. همچنین این مقام ارشد پلیس در یک خبر نگران‌کننده اعلام کرد که روزانه بیش از ۱۳۸۷ کیلوگرم موادمخدر در کشور کشف می‌شود.
آمارهای ستاد مبارزه با موادمخدر در چندین سال متوالی حکایت از اعتیاد ۲ میلیون ایرانی به موادمخدر دارد. حمیدرضا صرامی، مدیرکل دفتر تحقیقات و آموزش ستاد با اشاره به این نکته گفته بود: نرخ شیوع مصرف موادمخدر و روان‌گردان‌ها در جمعیت ۱۵ تا ۶۴ ساله کشورمان ۲.۶۵ درصد است که در این میان میزان مصرف موادمخدر استان‌های کرمان، مازندران، خوزستان، آذربایجان غربی، لرستان، سیستان‌وبلوچستان، کرمانشاه، فارس، تهران، خراسان رضوی، قم و البرز بالاتر از حد میانگین کشوری است.
دستور مجمع تشخیص مصلحت برای درمان معتادان
ظاهرا وضعیت اعتیاد در کشورمان روز به روز در حال وخیم‌تر شدن است به‌گونه‌ای که مجمع تشخیص مصلحت نظام در قانونی دولت را مکلف کرد تا به صورت اختیاری و در صورت خودداری معتادان به شکل اجباری آنها را به مراکز ترک اعتیادبرده و درمان کند.با این حال ستاد مبارزه با موادمخدر اعلام آمادگی کرده که سالانه فقط می‌تواند ۱۰هزار معتاد را درمان کند که به ازای هر معتاد روزانه ۱۰هزار تومان و سالانه ۱۰۰ میلیون تومان باید هزینه شود این در حالی است که هزینه یک دوره سم زدایی که ۲۱ روز طول می‌کشد بیش از ۲ میلیاد تومان برای این تعداد برآورد شده که به سایر هزینه‌های دولت تحمیل می‌شود که با این حساب با اختصاص تمام ۵۴۰ میلیارد تومان بودجه ستاد مبارزه با موادمخدر به درمان معتادان نمی‌توان به صفر شدن تعداد معتادان امیدوار بود.
با این حال وجود سندهای بالادستی که مجمع تشخیص مصلحت نظام در حوزه درمان به آنها تاکید کرده می‌تواند جای امیدواری برای درمان معتادان در کشور باشد. در ماده ۱۵ قانون مبارزه با موادمخدر نیز همه معتادان موظف به مراجعه به مراکز درمانی شده‌اند و وزارتخانه‌‌های رفاه و بهداشت در کنار ستاد مبارزه با موادمخدر موظف به تدوین آیین‌نامه در این زمینه شده‌اند. از سوی دیگر ماده ۱۶ این قانون به درمان اجباری معتادانی که به این مراکز مراجعه نمی‌کنند یا اعتیاد خود را ظاهر می‌کنند مربوط می‌شود که براساس این قانون این افراد با دستگیری توسط مراجع ذی‌صلاح به این مراکز آورده می‌شوند.
ایران خط مقدم مخدرها
همسایه بودن با کشور افغانستان به عنوان نخستین تولیدکننده موادمخدر در دنیا باعث شده تا بالاترین حجم تولیدات این کشورها وارد کشور ما شود. اگر چه تلاش‌های زیادی از جمله مسدود کردن مرزها، کنترل دقیق مسافران ورودی به کشور از طریق مرزهای شرقی به منظور جلوگیری از ورود این مواد به کشورمان انجام می‌شود اما حجم ورودی موادمخدر به کشورمان بالاتراز حد انتظار است ضمن اینکه مسیر ایران برای ترانزیت موادمخدر با صرفه‌ترین مسیر برای قاچاقچیان و ترانزیت این مواد به کشورهای اروپایی است.
از سوی دیگر به دلیل ترانزیت این مواد، مصرف موادمخدردر کشورمان طی سالهای گذشته به قدری زیاد شده که کارشناسان در این باره بارها و بارها هشدار داده‌اند، به‌گفته فرید براتی سده در ۳ سال آینده شاهد سونامی اعتیادر کشور خواهیم بود و سیدحسین موسوی‌چلک نیز با اشاره به این نکته که مصرف موادمخدر صنعتی در چند سال گذشته در کشور افزایش داشته، می‌گوید: باید برنامه‌ریزی‌هایی را در سطح کلان به منظور کاهش مصرف و آسیب‌های ناشی از آن داشته باشیم.
وی با اشاره به بودجه سال‌جاری به تهران‌امروز می‌گوید: نکته تاسف بارماجرا درخصوص مبارزه با موادمخدر در کشورمان آنجاست که در بودجه سال ۹۲ اعتبارات مربوط به این بخش کاهش یافته و این موضوع می‌تواند به این معنی باشد که فعالیت‌هایی که قرار است در سال‌جاری درخصوص مبارزه با موادمخدر انجام شود از سال گذشته کمتر می‌شود این در حالی است که ورود موادمخدر به کشورمان به‌رغم تمام کشفیات کمتر نشده است.»
به‌گفته وی کارشناسان و مسئولان باید از تمام ظرفیت‌های موجود برای مبارزه با اعتیاد،ارائه خدمات پیشگیرانه،کاهش آسیب‌ها و افزایش توانمندی افراد استفاده کنند و زمینه برای پیشگیری و درمان اعتیادر در کشور بیش از گذشته فراهم شود. موسوی‌چلک با اشاره به این نکته که در ۵ سال گذشته نگرانی درخصوص موادمخدر در کشورمان بسیار بیشتر شده است، می‌گوید: بر اساس آمار ستاد مبارزه با موادمخدر سالانه بیش از ۵۰۰ تن کشفیات موادمخدر در کشور انجام می‌شود و اگر این کار با تمام ظرفیت‌های موجوددر کشور انجام شود باز هم به این نتیجه می‌رسیم که تنها توانسته‌ایم ۳۰ درصد موادمخدر ورودی به کشور را کشف کنیم.»
افزایش کشفیات لابراتوارهای موادمخدر
برخورد با آشپزخانه‌های تولید شیشه و جمع‌آوری این مراکز از اهداف ستاد مبارزه با موادمخدر است. آمارهای این ستاد حکایت از افزایش ۸۰ درصدی کارگاه‌های تولید شیشه در کشور دارد این در حالی است که قاچاقچیان به دلیل اقدامات پلیس در منازل و به صورت مخفیانه اقدام به تولید ماده مخدر شیشه می‌کنند.
موسوی‌چلک اما افزایش لابراتوارهای تولید موادمخدر صنعتی در داخل کشور به‌رغم تمام کشفیات پلیس در این باره را باعث به وجود آمدن نگرانی‌هایی در آینده می‌داند و می‌گوید: به دلیل جذابیت این مواد، استفاده آن در میان جوانان بیشتر شده و خود این موضوع می‌تواند عاملی برای کاهش سن مصرف‌کنندگان موادمخدر باشد و از سوی دیگر عوارض مخرب مواد صنعتی و وابستگی شدید آن اقدامات درمانی و کاهش آسیب‌ها را کمتر می‌کند و همچنین به دلیل درآمد بیشتر، سرمایه‌گذاری نیز در این حوزه بیشتر شده است. به‌گفته وی مهم‌ترین راهی که می‌تواند ما را در مبارزه با موادمخدر به نتیجه برساند فراهم کردن بستری مناسب برای مشارکت مردم و سازمانهای غیردولتی در این خصوص است که بتوانند در سطوح پیشگیری بسیار موثر واقع شوند و همچنین باید بپذیریم که امروزه موادمخدر و مسائل مرتبط با آن از برنامه‌ریزی‌های ما بسیار جلوتر هستند بنابراین باید در اقداماتی که انجام می‌دهیم و عملکردمان، بهتر از گذشته و دقیق‌تر رفتار کنیم و امیدواریم بتوانیم با تدابیر مناسب جهت کاهش رشد مسائل مرتبط با موادمخدر موثر باشیم.
فرید براتی سده، مدیرکل پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی نیز با اشاره به این نکته که تا ۳ سال آینده شاهد سونامی اعتیاد در کشور خواهیم بود می‌گوید: متاسفانه شاهد بازگشت هروئین به چرخه موادمخدر کشور هستیم.
وی تاکید می‌کند: موادمخدر چند دسته هستند اثرکننده، تخدیرکننده، توهم زا و محرک.بنابراین ماده بعدی که مورد استفاده معتادان قرار می‌گیرد جزو این گروه‌ها یا ترکیبی از آنهاست. وی درخصوص این ادعا می‌گوید: سیستم قاچاق کشور بسیار باهوش است و وقتی جلوی یک ماده مخدرگرفته می‌شود سریع ماده دیگری را جایگزین می‌کند،اما ما هم باید هوشیار باشیم. به‌گفته براتی‌سده: اقتصاددانان و جامعه‌شناسان معتقدند پس از سال ۹۶ مشکل بیکاری در کشور کم شده و مصرف موادمخدر کم‌کم به نقطه تعادل خود می‌رسد.
مدیرکل پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور درخصوص مصرف دوباره هروئین در کشور می‌گوید: «کراک افغانی همان هروئین است و به عبارتی، عصاره هروئین تغلیظ می‌شود و نام کراک افغانی را بر آن می‌گذارند و این ماده به لحاظ ترکیبات و ساختار، تفاوتی با هروئین ندارد اما به خاطر غلظت بالا و میزان مصرف تمایل به مصرف آن در میان مصرف‌کنندگان بالاتر است.»به‌گفته براتی سده : «چند سال پیش اوج مصرف کراک افغان در کشور بود اما به دلیل آلودگی بالایی که در مشتقات پیدا کرد تمایل معتادان برای مصرف آن کاهش یافت و مافیای موادمخدر چند سالی از آن چشم پوشید اما هم‌اکنون به دلیل افزایش مصرف هروئین در کشور، کراک افغانی هم شیوعی دوباره یافته است و باید توجه داشت افزایش مصرف هروئین به معنای افزایش تزریق مشترک و بازگشت موج دوم اچ‌آی‌وی است.»
آنچه تمام کارشناسان حوزه اعتیاد بر آن عقیده دارند این است که مهم‌ترین راه برای به نتیجه رسیدن مبارزه با موادمخدر فراهم کردن بستری مناسب برای مشارکت مردم و سازمانهای غیردولتی در این باره است تا بتوان شاهد پیشگیری‌های موثر در این باره باشیم چرا که موادمخدر و مسائل مرتبط با آن از برنامه‌ریزی‌های ما بسیار جلوتر هستند بنابراین باید در اقداماتی که انجام می‌دهیم و عملکردمان، بهتر از گذشته و دقیق‌تر رفتار کنیم و برای این کار بهتر است کمی با واقعیات و آمارهای صحیح از معتادان کشور بیشتر مانوس شویم تا فاجعه را بهتر حس کنیم.